رهروان ولایت ـ حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید همزمان با شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، در مدرسه امیرمؤمنان(ع) با اشاره به فرازهایی از وصیت‌نامه امام علی(ع) به فرزندان شان که در آن نسبت به فراموش نکردن جهاد با مال، جان و زبان تأکید کرده اند، امر به معروف و نهی از منکر را یکی از شاخه‌‌های جهاد با زبان دانست.

وی گفت: این روزها عده‌ای اصرار دارند امر به معروف و نهی از منکر را بی رنگ و کم رنگ کنند، تعایبر عجیبی می‌کنند که در مسأله حجاب شما مردم را اقناع و قانع کنید که حجاب خوب است، فشار نیاورید، در ‌افزایش جمعیت مردم را اقناع کرده و فشار نیاورید تا مردم قانع شده و افزایش جمعیت صورت گیرد.

این مرجع تقلید تأکید کرد: من نمی‌دانم چرا در این‌گونه مسائل باید مردم را اقناع کرد ولی در مسأله‌ای همانند جنگل زدایی می‌گویند باید سخت‌ترین مجازات ها برای کسانی که آن‌ها را نابود می‌کنند در نظر گرفته شود تا این سرمایه ملی حفظ شود، چرا در این‌گونه مسائل مجازات و در مسأله دیگر اقناع باشد؟

وی ادامه داد: شما مردم را قانع کنید که جنگل‌‌ها سرمایه است، قانع کنید که مالیات برای اداره ممکلت لازم است، چرا فشارهایی می‌آورید که پدر برخی در می‌آید.

مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این‌که در مسائل راهنمایی و رانندگی نیز مردم را قانع کنید تا مقرارت را رعایت کرده و از چراغ قرمز عبور نکنند، خاطرنشان کرد: چرا این همه جریمه‌های سفت و سخت، مراقبت کامل، دستورات و مأمور دارید.

وی تأکید کرد: کسانی که حرف از اقناع در جاهایی که مایل نیستند می‌زنند در واقع کلاه سر خود می‌گذارند؛ در تمام دنیا مصالح کشور زیر قانون رفته و قانون نیز اعتبار به ضمانت اجرایی دارد، قانون را نمی‌شود گفت هر فردی می‌خواهد انجام دهد.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی اقناع کردن را برای گروهی اثرگذار دانست و بیان داشت: ممکن است ۵۰ تا ۸۰ درصد مردم اقناع شوند، حال تکلیف بقیه که اقناع نشده‌اند چه می‌شود، با این وجود بگذاریم در مسأله جنگل‌زدایی، مالیات و دیگر مسائل افراد هر کاری می‌خواهند بکنند.

وی ادامه داد: اقناع برای گروهی است؛ شل کردن مسأله حجاب با این بهانه اشتباه بزرگی است، بهترین راه نیز این است که دولت از ادارات و نهادهای زیر نظر خود شروع کند؛ مسأله بی حجابی به جاهای رسوا و خطرناکی می‌رسد، مسائل مربوط به جمعیت به جاهای خطرناک می‌رسد و مسائل دیگر که نمی‌خواهم عرض کنم.

استاد برجسته حوزه علمیه قم اظهار داشت: به ویژه نمایندگان مجلس مراقب باشند، به عقیده بنده مجلس کنونی اثر فراوان دارد برای این‌که نامتعادل‌ها را مقداری متعادل کند تا از مسیر تعادل خارج نشوند.

وی تصریح کرد: کنار گذاشتن امر به معروف و نهی از منکر به سبب این‌که مملکت در این باره مسؤولیت دارد، مسؤولان انتظامی انجام می‌دهند، شما چکار دارید به کار مردم و امثال این توجیهات اشتباه است، چرا که اساس اسلام بر امر به معروف، نهی از منکر و جهاد زبانی است.

این مرجع تقلید با اشاره به روایتی از امیرمؤمنان(ع) ترک امر به معروف و نهی از منکر را سبب مستجاب نشدن دعای نیکان در هنگام نزول بلا خواند و گفت: برخی خیال می‌کنند امر به معروف و نهی از منکر تنها خشونت است، خشونت نیست، افراد چموش نیز در برابر امر به معروف و نهی از منکر مؤدبانه، محترمانه عکس العمل نشان نمی‌دهند.

وی ادامه داد: خواهران و برادران امر به معروف و نهی از منکر را فراموش نکنند، رسانه‌ها این فریضه الهی را فراموش نکنند، نمایندگان دولت و مجلس بدانند اگر این دو وظیفه فراموش جامعه فاسد می‌شود.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی در ادامه سخنانش با بیان این‌که روایات نسبت به شب بیست و سوم تأکید فراوانی می‌کنند، گفت: قدر این شب‌ را دانسته و از آن استفاده کنیم.

وی افزود: خدا برای دعوت بندگان به سوی خود افزون‌بر مشوق‌ها و نعمت‌های دنیایی و آخرتی مشوق‌های دیگری همانند شب قدر را قرار داده است که این کار سبب نزدیک شدن به خدا، تهذیب نفوس و دوری از هوای نفس شیطانی می‌شود.

مفسر برجسته قرآن کریم با اشاره به مستحب بودن قرائت سوره عنکبوت در شب بیست و سوم برنامه‌های توحیدی و توبه را از محتوای این سوره دانست، اظهار داشت: این سوره امتحان شدن افراد را بیان می‌کند؛ قانون امتحان جاودانه‌ بوده و پیشینیان نیز امتحان شد‌ه‌اند.

وی افزود: امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند«دعا نکنید که خدایا مرا امتحان نکن، دعا کنید خدایا ما را در امتحانات کمک کرده تا پیروز شویم»، این عالم عالم امتحان بوده و با امتحانات بشری متفاوت است؛ امتحانات الهی بر عکس امتحانات بشری زمان دار نبوده و موادشان محدود نیست.

این مرجع تقلید با بیان این‌که تمام دوران زندگی فرد زمان امتحان الهی است، خاطرنشان کرد: خداوند متعال افراد را با ایمان، جوانی، عبادت، نماز،‌ روزه، وجوهات شرعی، مال، مقام، آبرو، سلامتی، بیماری، داشتن فرزند، نداشتن فرزند، توان علمی و دیگر مسائل امتحان می‌کند.

وی یادآور شد: فرد همیشه جوان، رییس جمهور، وزیر و نماینده مجلس نیست، این‌ها دوران امتحان است؛ سعی کنید از امتحان آبرومند بیرون بیاید، چرا که نتیجه امتحان معیار ثواب و عقاب الهی است.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان آیه ۴۱ سوره عنکبوت تکیه بر توان، علم، دانش و مقام را همانند تکیه بر تار عنکبوت خواند و بیان داشت: تکیه گاه ثابت و جاویدان ذات پاک خدا است، در مشکلات نباید به غیر خدا تکیه کرد.

وی خاطرنشان کرد: خداوند متعال اخلاص و تلاش حداکثری را عاملی برای گرفتن دست بندگانش و هدایت به راه مستقیم و سعادتمند بیان می‌کند؛ هدایت الهی به دو گونه هدایت به طریق و رساندن به مقصد است، هدایت به سوی طریق عمومی بوده و شامل همه افراد می‌شود.

مفسر برجسته قرآن کریم در پایان سخنانش گفت: گرفتن دست برای رساندن به مقصد سبب می‌شود فرد در پیچ و خم‌های زندگی گمراه نشده و اسیر چنگال شیاطین جن و انس نشود، وقتی هم فرد به مقصد رسید حقایق را دیده و می‌شنود.

منبع : رسا

امر به معروف و نهی از منکر

در دنیای امروز که تشخیص سره از ناسره دشوار است و انسان در هزارتوی دنیا اسیر ابلیس نفس است، وجود نهادی فعال برای ارشاد و راهنمایی افراد در سطح جامعه ضروری است.

معروف و منکر چیست؟

در احکام دین، به تمام واجبات و مستحبات معروف و به تمام محرمات و مکروهات منکر گفته می شود. بنابراین واداشتن افراد جامعه به انجام کارهای واجب و مستحب امر به معروف و بازداشتن آنها از کارهای حرام و مکروه نهی از منکر است.
امر به معروف و نهی از منکر یکی از آموزه های دین مبین اسلام به شمار می رود و در قرآن کریم و احادیث ائمه معصومین( سلام ا... علیه) نیز همواره بر رعایت این اصل انسان ساز تأکید فراوان شده است. این فریضه ی واجب از ضروریات دین اسلام و پنجمین اصل در مذهب معتزله می باشد. این مسئله از مهم ترین ارکان اسلام است که به هیچ وجه نمی توان شانه از زیر بار مسئولیت آن خالی نمود و بدیهی است این وظیفه در جایی از فرد ساقط می شود که امیدی به تأثیر آن نباشد و شرایط لازم در آن جمع نگردد.

مقام معظم رهبری مدظله در این باب می فرمایند: «در زمینه ی مسائل اجتماعی شاید هیچ خطابی به مردم شدیدتر، غلیظ تر، زنده تر و پرهیجان تر از خطاب امر به معروف و نهی از منکر نیست. امر به معروف و نهی از منکر، یک وظیفه ی عمومی است. البته ما باید تأسّف بخوریم از اینکه معنای امر به معروف و نهی از منکر درست تشریح نمی شود ».[1]

همچنین مولای متّقیان علی بن ابیطالب( علیه السلام) می فرمایند: «وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛ همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره‏اى است در دریاى عمیق. [2]

در اذهان برخی از افراد امر به معروف و نهی از منکر به گونه ای است که به اشتباه آن را موجب سلب آزادی و دخالت در امور شخصی دیگران، یا عامل ایجاد اعمال خشونت آمیز می دانند. حال آنکه فلسفه ی این فریضه، احیای احکام الهی، کنترل جامعه و جلوگیری از هرج و مرج است.

شایان ذکر است که اگر امر به معروف و نهی از منکر با شرایط تعیین شده در احکام دینی به اجرا در آید، هیچ گاه با آزادی های فردی و سلب امنیت افراد منافات نخواهد داشت.

رسول اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) در بیان اهمیت فریضه امر به معروف و نهی از منکر می فرمایند: «یک انسان گنهکار در میان مردم، همانند فرد ناآگاهی است که با گروهی سوار کشتی شده و آنگاه که کشتی در وسط دریا قرار می گیرد، هر کسی به او اعتراض می کند و او در پاسخ می گوید: من در سهم خودم تصرف می کنم؛ به یقین این یک حرف احمقانه است. اگر دیگران او را از این عمل خطرناک باز ندارند، طولی نمی کشد که همگی غرق می شوند. » [3]

می توان گفت مقصود از امر به معروف و نهى از منکر انجام یک وظیفه اخلاقى و نوع پرورى است و به این جهت باید تا امکان دارد طورى اداى این وظیفه را نمود که باعث آزردگى و رنجش خاطر طرف نشود و او را در مقام لجاجت نیندازد.

فردی که وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر را انجام می دهد باید مانند طبیبی دلسوز و پدری مهربان باشد. قصد خود را خالص کند و تنها برای رضای خدا اقدام کند و عمل خود را از هرگونه برتری جویی پاک گرداند. خود را پاک و منزه نداند، چه بسا همان که اکنون از او خطایی سرزده است، دارای صفات پسندیده ای باشد که مورد محبت الهی است، هرچند این عمل او هم اکنون ناپسند و مورد غضب الهی باشد. کسی که دیگران را نصیحت می نماید، بایستی خوش اخلاق و بردبار و نرم خو باشد و با آرامی و مهربانی و دلسوزی دیگران را به خیر و نیکی و پرهیز از شر و بدی فراخواند. چنانچه در جریان ادای مسئولیت خود با برخورد تند و آزار دیگران مواجه شود، صبوری و شکیبایی در پیش گیرد.

خداوند متعال می فرماید: « وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَاصْبِرْ عَلَی مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ»لقمان/ ۱۷[ به کار نیک دستور بده و از کار بد نهی کن و در برابر مشکلاتی که برایت پیش می آید، شکیبا باش، زیرا این(نشانه) عزم(تو در مقابله با) امور می باشد.]

در جمع بندی باید گفت که هدف عمده و اساسی در امر به معروف و نهی از منکر محقق شدن معروف و زدوده شدن منکر است.نکته ای که هرگز نباید فراموش کرد این است که در زمینه ای که دیگران را امر به معروف می کنیم خود نیز کوشا باشیم تا عمل ما تأثیر داشته باشد در غیر این صورت مورد خشم خداوند واقع خواهیم شد.

سوی یزدان منکر است آنکو به تو معروف نیست / جز به انکار توام معروف را انکار نیست

-------------------------------------------

پی نوشت:

[1] بیانات مقام معظم رهبری در نماز جمعه تهران مورخه 1379/5/29
[2] نهج البلاغه، حکمت 374.
[3] بغوی حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق: عبدالرزاق المهد، ج1، ص488، ناشر: داراحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، 1420 ق.

منبع:سایت گروه اینترنتی رهروان ولایت

سوالی که برای بعضی از ما ممکن است پیش بیاید، این هست که: آیا در آخرین لحظه توبه پذیرفته خواهد شد؟

جواب این سوال را در یکی از آیات مبارکه قرآن بدست می‎آوریم:

درآیه «وَ جاوَزْنا بِبَنی‏ إِسْرائیلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ بَغْیاً وَ عَدْواً حَتَّى إِذا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ الَّذی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائیلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ*آلْآنَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَ کُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدینَ»[یونس/90 و91]

و بنی اسرائیل را از دریا (رود نیل) گذراندیم، پس فرعون و لشکریانش آنها را از سر ظلم و عدوان دنبال نمودند، تا آن گاه که او را حالت غرق شدن در رسید، گفت: ایمان آوردم که خدایی جز همان که بنی اسرائیل به او ایمان آورده اند نیست و من از تسلیم شدگانم. (به او گفته شد) الآن (که وقت توبه گذشته)؟! در حالی که پیش از این نافرمانی کردی و از تبهکاران بودی.

قبل از وارد شدن به پاسخ اصلی، درمورد کلمه (بحر) نکته‎ای را یادآور شویم و اینکه منظور از بحر، همان رودخانه دریاگونه نیل است. عبور از آن به فرمان الهی بود که به حضرت موسی علیه‎السلام فرمان داد عصایش را به رود نیل بزند، آب شکافته وکف آن خشک شد و حضرت موسی علیه‎السلام و همراهانش از آن عبور کردند.

توبه کردن وایمان آوردن هنگام مرگ، بی اثر است. همانطور که خدای متعال درسوره نساء می‎فرماید: «ولَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتَّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لاَ الَّذینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلیماً»[نساء/18]
و برای کسانی که همواره گناهان را مرتکب می‎شوند تا چون مرگ یکی از آنان فرا رسد (یقین به مرگ پیدا کند یا حواس ظاهرشان آثار عالم برزخ را درک نماید) گوید: من الآن توبه کردم و نیز برای آنان که در حال کفر می‎میرند ( پذیرش) توبه نیست آن‎هایند که برایشان عذابی دردناک آماده کرده‎ایم.

توبه‎ی خلاف‎کارانی که درآستانه‎ی مرگ توبه و اظهار پشیمانی می‎کنند، پذیرفته نیست. وقتی فرعون در غرقاب آب قرار گرفت، به فکر توبه افتاد و در آخرین لحظه فایده ندارد وقتی انسان مرگ را نزدیک می‎بیند.

متاسفانه بعضی هم این‎گونه هستند و می‎گویند: جوانیم، بگذارید جوانی کنیم، هرکار خواستیم انجام دهیم، بعد که پیر شدیم، تویه می‎کنیم و نماز می‎خوانیم و روزه می‎گیریم.

از کجا معلوم که به پیری برسند و از کجا معلوم که موفق به توبه شوند؟ ضمن این‎که کسی که عمری دنبال خدا نبوده و عادت به معصیت پیدا کرده است، بسیار سخت است که در پیری برگشته و توبه کند.

در همین مورد سوالی را علامه طباطبایی جواب می دهند:

توبه چه کسانی پذیرفته نیست؟

پاسخ:

توبه همه توبه‏‎کاران قبول است، مگر دو نفر: یکی توبه گنه‎کاری که در توبه کردن امروز و فردا می‏‎کند، تا لحظه مرگش فرا رسد و دوم توبه کافر بعد از مردنش.[1]

روایتی از امام رضا علیه‎السلام نقل شده است که فرمودند: سرتا پای فرعون غرق در زره و سلاح بود و طبق قاعده می‎بایست پس از غرق شدن به قعر دریا برود، ولی امواج، آن بدن سنگین را (برای عبرت آینده‎گان) به ساحل بلندی افکند. که این خود یک معجزه بود.[2]

-----------------------------

پی نوشت:

[1]. ترجمة المیزان :ج4/ص383
[2]. تفسیرصافی:ج2/ص175