ویژه نامه های ماه مبارک رمضان

منبع:سایت راسخون

حکم کسی که نماز نمی‌خواند چیست؟

حرمت ترک نماز، از انجام بسیاری از اعمال حرام سنگین تر است. چون انسان در ارتکاب بعضی از اعمال حرام، قصد بی حرمتی به خدای متعال و دین را ندارد، بلکه جنبه حیوانی انسان بر او غلبه کرده و چه بسا بعد از مبتلا شدن به فعل حرام، به شدت از خدای متعال می ترسد و توبه می کند. در حالی که رها کردن نماز، موثر از غلبه شهوات بر انسان نیست. بلکه ناشی از ضعف ایمان و بی توجهی به دستور الهی است.

از حضرت صادق علیه الاسلام سؤال شد که چرا زانى کافر نیست ولى کسى که نماز نمى ‏گذارد کافر مى ‏باشد، امام علیه الاسلام فرمود: چون زناکار براى‏ شهوت این کار را مى‏ کند ولى آن کس که نماز را ترک مى‏ کند براى این است که به آن اهمیت نمى ‏دهد. زناکار براى لذت دنبال زنى را مى ‏گیرد و از او کامجوئى مى ‏کند، ولى آن کس که نماز را ترک کرده و آن را انجام نمى ‏دهد قصدش لذت نیست بلکه فقط نظرش بى‏ اهمیت شمردن آن مى ‏باشد و هر گاه کسى نظرش استخفاف باشد کافر مى ‏گردد.

البته این کفر تا زمانی که همراه با انکار نماز نباشد، سبب جاری شدن احکام کافر، مثل عدم طهارت، عدم پاک بودن ذبایح او و حرمت ازدواج با او و ... نمی شود. و تنها در جایی که انکار نماز به شکل انکار ضروری دین باشد، این احکام برای شخص لازم است. اما به هر حال ترک نماز، مساله ای سبک نیست. و شخص در صورتی که نسبت به نماز سهل انگاری کند، مشمول نفرین الهی می شود:

«فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ* الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ[ماعون/4و5] پس واى بر نمازگزارانى که در نماز خود سهل‏ انگارى مى ‏کنند.»

سهل انگاران در نماز با هم تفاوت هایی دارند، بعضی نماز را به طور کلی ترک می کنند و علت این کار مسامحه و کم اعتنایی به امور اخروی است. بعضی نماز را در بعضی اوقات ترک می کنند و آن را سبک می شمارند، بعضی نماز را انجام می دهند اما نسبت به شرایط و واجبات آن (مثل طهارت، غصبی نبودن محل و ...) بی اعتنا هستند، همه این ها با تفاوت هایشان، در نفرین الهی شریک هستند. هر چند هر کدام به میزان سهل انگاری اش در نماز، بهره ای از این قهر و غضب خواهد داشت.

از حضرت صادق علیه الاسلام سؤال شد که چرا زانى کافر نیست ولى کسى که نماز نمى ‏گذارد کافر مى ‏باشد، امام علیه الاسلام فرمود: چون زناکار براى‏ شهوت این کار را مى‏ کند ولى آن کس که نماز را ترک مى‏ کند براى این است که به آن اهمیت نمى ‏دهد. زناکار براى لذت دنبال زنى را مى ‏گیرد و از او کامجوئى مى ‏کند، ولى آن کس که نماز را ترک کرده و آن را انجام نمى ‏دهد قصدش لذت نیست بلکه فقط نظرش بى‏ اهمیت شمردن آن مى ‏باشد و هر گاه کسى نظرش استخفاف باشد کافر مى ‏گردد

به هر حال باید توجه داشت که ایمان باید در زبان، قلب و عمل انسان، نقش آفرینی کند. پیامبر صلوات الله علیه وآله می فرمایند: «الْإِیمَانُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ ؛ ایمان شامل اقرار زبانی، عقیده قلبی و عمل اعضا است.»

پس کسی که ایمان او تنها در زبانش است، و تاثیری در اعمال او ندارد و اساسی ترین عبادت را انجام نمی دهد، از ایمان واقعی بهره نبرده و این گونه ایمان فایده ای به حال او نخواهد داشت. مگر اینکه زمینه ساز و مقدمه ای برای سیر مراحل دیگر ایمان باشد تا شخص به لوازم قطعی ایمان پایبند شود. و حقیقتا خود را بنده خدا بداند.

در برخی از روایات تارک نماز را در حکم کافر معرفی کرده اند، مَنْ تَرَکَ‏ الصَّلَاةَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ…؛ علامه مجلسی، بحار، ج 30، ص 673. دو صورت دارد گاهی کاهل نماز است، یعنی از روی جهل و تنبلی و یا بی مبالاتی در انجام نماز کوتاهی می کند، چنین شخصی کافر فقهی و عقیدتی نیست بلکه چون معرفت لازم را ندارد، نعمت الهی را کفر ورزیده است و مستحق عذاب الهی هست اما حکم سایر مسلمانان را دارد! اما گاهی اصل نماز را قبول ندارد به گونه ای که منکر دین و ضروریات می شود در این صورت چنین شخصی کافر فقهی محسوب می شود و آثار کافر را دارد یعنی نمی توان با او ازدواج کرد و نجس می باشد!.

مطابق نظر آیت الله خامنه ای:

س 315: با جمعی از دوستان خانه‏ای را اجاره کردیم و متوجه شدیم که یکی از آنها نماز نمی‏خواند. بعد از سؤال از وی، پاسخ داد که قلباً به خداوند تبارک و تعالی ایمان دارد، ولی نماز نمی‏خواند. با توجه به هم غذا بودن و ارتباط زیاد با وی، آیا باید او را نجس بدانیم؟

ج: مجرد ترک نماز و روزه و سایر واجبات شرعى باعث ارتداد مسلمان و کافر شدن و نجاست وى نمى‏گردد و تا زمانى که ارتداد وى احراز نشده است، حکم سایر مسلمانان را دارد. (سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای)

مطابق نظر آیت الله سیستانی:

پرسش: تارک الصلاة در چه صورت کافر است و آیا نجس هم می باشد؟

پاسخ: مجرد ترک نماز موجب کفر نمی شود اگر چه ترک آن از گناهان بزرگ است .

منبع:فرهنگ نیوز

شیطان در نماز شب به سراغ شما می‌آید!

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای یکی از جلسات درس خارج فقه، با قرائت حدیثی درباره تلاش شیطان برای فریفتن انسانها، فرمودند:
«برادران! مراقب شیطان باشیم، در بهترین حالات، شیطان می‌آید سراغ انسان. در وقت نماز شب که مشغول عبادتید، مشغول تضرّعید، همان وقت شیطان می‌آید سراغ شما. بستگی دارد که من و شما چه‌جور آدمی باشیم؛ یک وقت ما را وسوسه می‌کند بوسیلۀ عُجب، یک وقت ما را وسوسه می‌کند بوسیلۀ ریا، یک وقت وسوسه می‌کند بوسیلۀ ایجاد شک و تردید در این کاری که داریم می‌کنیم. ... بارها عرض کرده‌ایم اینکه شیطان در قرآن کریم این‌همه اسمش تکرار شده، چه اسم شیطان، چه اسم ابلیس برای خاطر این است که اهمیتِ این دشمنِ خطرناک را ما فراموش نکنیم... شیطان انس هم همینجور است: «وَ کَذَٰلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الْإِنسِ وَالْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا» ؛ شیاطین انس هم همینجورند، آنها هم از شیطانِ جنّ الهام می‌گیرند، به یکدیگر کمک می‌کنند برای اینکه ما را منصرف کنند، منحرف کنند از صراط مستقیم. ثبات بر صراط مستقیم، آن چیزی است که انسان هر روزی بارها و بارها از خدای متعال می‌خواهد: «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیم‌». خب، شما که در صراط مستقیم‌اید، «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیم‌» یعنی: ثبِّتنا علیه، یعنی در سرِ دو راهی‌ها، ما را به آن راهی که صراط مستقیم است، هدایت کن! یعنی ما را مستمراً بر این صراط قرار بده که از آن منصرف و منحرف نشویم. اینها درس برای ما است، درس واقعی برای ما اینهاست، اینها را بایستی رعایت بکنیم، که اگر شد، انشاءالله سعادت دنیا و آخرت برای ما است.»

توصیه پیامبر (ص) به ابوذر برای حضور قلب در نماز

روایتی از پیامبر خدا وارد شده که به ابوذر توصیه می کنند که "ای ابوذر وقتی خداوند را عبادت می کنی جوری خداوند را عبادت کن "کانه تری / انگار گه تو او را می بینی" و اگر نمی توانی این را احساس کنی یعنی "کانه تری / چنان که انگار تو خداوند را می بینی" طوری عبادت کن که انگار خداوند تو را می بیند." خب برای ما تصور این که طوری عبادت کنیم که انگار خداوند را می بینیم بسیار دشوار است اما این که تصور کنیم که خداوند در عبادت ما را می بیند شاید چندان سخت و صعب نباشد لذا یکی از راهکارهایی که می تواند نماز انسان را به درجات متعالی برسند و حضور قلب در نماز را برای انسان پدید آورد، این است که انسان در نماز این تصور را برای خود ایجاد کند که خداوند او را می بیند و ناظر بر این نماز است و حقیقت هم همین است.

گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین جلال اعیان منش،‌کارشناس دینی درباره راه های رسیدن به نمازی با کیفیت بالا و همراه با حضور قلب را می خوانید.

درباره اذکار مستحبی هم که فرمودید می تواند نماز انسان را صیقل و غنای معرفتی ببخشد توضیح فرمایید.

از جمله اذکار مستحبی که وارد شده این است که انسان قبل از تکبیر الاحرام این عبارت را بخواند که "إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ." توجه کنید که بسیاری از ما در ابتدای راه هستیم اما با این مقدمات می توان زمینه اوج نماز را فراهم کرد.

روایتی از پیامبر خدا وارد شده که به ابوذر توصیه می کنند که "ای ابوذر وقتی خداوند را عبادت می کنی جوری خداوند را عبادت کن "کانه تری / انگار گه تو او را می بینی" و اگر نمی توانی این را احساس کنی یعنی "کانه تری / چنان که انگار تو خداوند را می بینی" طوری عبادت کن که انگار خداوند تو را می بیند." خب برای ما تصور این که طوری عبادت کنیم که انگار خداوند را می بینیم بسیار دشوار است اما این که تصور کنیم که خداوند در عبادت ما را می بیند شاید چندان سخت و صعب نباشد لذا یکی از راهکارهایی که می تواند نماز انسان را به درجات متعالی برسند و حضور قلب در نماز را برای انسان پدید آورد، این است که انسان در نماز این تصور را برای خود ایجاد کند که خداوند او را می بیند و ناظر بر این نماز است و حقیقت هم همین است.

یکی از دشوارهای نماز خواندن خوب و حضور قلب، بازی های قوه خیال است که مثل پرنده ای بازیگوش به هر سمتی می رود و انصراف از یاد خدا را برای نمازگزار به وجود می آورد. دیدگاه تان در این باره چیست؟

همین طور است. ذهن انسان و قوه خیال او بسیار قدرتمند است و وسط نماز به هزاران جهت و هزاران شاخه سرک می کشد. شما در نماز در محضر خداوند ایستاده اید، یک دفعه قوه خیال می آید و شما را به امتحان و آزمون فردا می برد و یک دفعه شما از نماز کنده می شوید و می روید محل آزمون و تشویش خاطری که در ذهن دارید. یا می بینید که کسی پیامکی به شما داده و یک دفعه این پیامک در وسط نماز به یادتان می افتد . حال چه باید کرد؟ این جا شما به محض این که متوجه قضیه شدی و یادت آمد که وسط نماز و در محضر خداوند قرار داری باید تلاش کنی و قوه خیال را برگردانی دوباره سر جای خودش. مرحوم حضرت امام (ره) در کتاب آداب الصلوه می فرماید اگر انسان چند روز زحمت کشید و قوه خیال را برگرداند بعد از چند روز به راحت می تواند قوه خیال را جمع کند.

پرسش این است که چگونه می توان قوه خیال را ضبط کرد؟ چون تصور همه ما بر این است که مقابله با قوه خیال بسیار دشوار است.

اساتید و علمای اخلاق و کسانی که در این راه عمری صرف کرده اند به ما می گویند ابتدایی ترین کار که چندان هم دشوار نیست این است که انسان برای ضبط قلب و قوه خیال به متن نماز یا ترجمه نماز دقت کند. مثلا وقتی که می گوید "الحمد لله رب العالمین" مفهوم آیه را در ذهنش بیاورد یا به ترجمه اش فکر کند که سپاس خداوند را که پروردگار جهانیان است. این نسخه پیچیده و سختی نیست و نمازگزاران می توانند برای آن که تردد افکار و خیالات ذهن را به کنترل خود درآورند به کلمات و معانی و ترجمه اش دقت کنند. بنده به ضرس قاطع عرض می کنم اگر انسان با همین مقدار اندک هم جلو برود، روزش نورانی می شود. اگر نمازگزاری دایم در نماز این حقیقت را به خود گوشزد کند که در محضر الهی است، نور علی نور می شود .

یک راه دیگر که برای رسیدن به نمازی با حضور قلب بسیار مهم است، این است که وقتی نماز انسان تمام شد سریع بلند نشود، حداقل تسبیحات حضرت فاطمه (س) را بگوید یا اگر وقت ندارد حداقل سجده برود و سه مرتبه بگوید شکر لله و بلند شود . ما در روایات داریم که اگر انسان نماز خود را خوب نخواند و ذکرها را نگوید ملائک نماز را به سرش می کوبند اما اگر نماز را با توجه بخواند همین نماز از نماز بعدی او هم حفاظت خواهد کرد.

منبع:فرهنگ نیوز

نماهنگ | آرامش دل‌ها

رهبر انقلاب اسلامی: «نماز مایه‌ی آرامش دلها و برطرف کننده‌ی نگرانی‌ها و دغدغه‌های روحی در نمازگزار است... نماز به‌ جان‌ و دل‌ نمازگزار، آن‌ آرامش‌ و اطمینانی‌ را که‌ شرط اصلی‌ موفقیت‌ در همه‌ی‌ عرصه‌های‌ زندگی‌ است‌، هدیه‌ می‌کند و تزلزل‌ و اضطراب‌ را که‌ مانع‌ بزرگی‌ در راه‌ اقدام‌ مجدانه‌ برای‌ پرورش‌ اخلاقی‌ است‌، از او دور می‌سازد.» ۱۳۷۳/۰۶/۱۰، ۱۳۷۴/۰۶/۱۴
یکی از برنامه هایی که از ابتدای دوران رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حسینیه امام خمینی با حضور اقشار مختلف مردم برگزار میشود، نماز جماعت ظهر و عصر ماه مبارک رمضان به امامت رهبر انقلاب است که شرکت عموم مردم در این برنامه امکانپذیر است. نماهنگ «آرامش دلها» محصول پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR شامل تصاویر متفاوت و دیده نشده‌ای از سبک حضور و اقامه نماز ظهر و عصر رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی و حال و هوای مردم حاضر در حسینیه در ماه مبارک رمضان است.