نرم افزارهای برگزیده
سرباز کوچک ولایت ،آمرمعروف وناهی منکر
سایت های ویژه کودک ونوجوان
پربحث ترين ها
مراجع تقلید
سرداران دفاع مقدس
پیوندهای تصویری
تبلیغات سایت
۱۸
اسفند ۹۳
نظرات
۰
حجاب ازمنظراهل بیت (ع)/دانلود
سرباز ولایت
قرآن وحدیث حجاب زندگی درمکتب اهل بیت ع تربیت ازدیدگاه اسلام
حجاب ازمنظراهل بیت (ع)/دانلود
منبع:حریم آسمانی
فاطمه زهرا برترین بانوی عالم
سرباز ولایت
قرآن وحدیث حجاب سبک زندگی اسلامی امربه معروف نهی ازمنکر زندگی درمکتب اهل بیت ع تربیت ازدیدگاه اسلام
فاطمه زهرا برترین بانوی عالم
رهروان ولایت ـ حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) به عنوان یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام، همواره مورد توجه مسلمانان قرار داشته است. با توجه به شخصیت و جایگاه این بانوی بزرگوار، شناخت هر چه بیشتر حضرت می‌تواند ما را در رسیدن به مسیر ایشان یاری نماید. نگارنده می‌کوشد با مراجعه به منابع اسلامی گوشه‌هایی از فضایل حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) را ارائه دهد.
نامی پرمعنا:
از ویژگی‌های حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) نام مبارک ایشان است که با درنگ در معنا و همین‌طور وجه تسمیه این اسم، می‌توان به بخشی از فضائل این بانوی بزرگوار دست یافت. آن‌طور که از احادیث برمی‌آید نامگذاری فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) توسط خدای عالم انجام گرفته است.
از سوی دیگر «فاطمه» از ماده «فطم» (بر وزن حَتَم) به معنای بازگرفتن کودک از شیر مادر است، سپس به هر گونه بریدن و جدایی از عادت اطلاق شده است.[1] با توجه به این معنای لغوی در حدیثی از پیغمبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) آمده است که فرمود: «او را فاطمه نام نهادم، زیرا خداوند او و دوستانش را از آتش دوزخ باز داشته است».[2]
از محتوای این حدیث شریف می‌توان فهمید محبت حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) کلید نجات از آتش دوزخ است و مفهومش این است که خدا وعده داده است کسانی‌که او را دوست دارند و در خط و مشی او قدم بردارند، را از دوزخ مصون می‌دارد.[3] و این هم فضیلتی است که خداوند تبارک و تعالی به این بانوی بزرگوار عنایت فرموده‌اند.
برترین بانوی جهان:
در روایتی از نبی اکرم اسلام(صلیاللهعلیهوآله) نقل شده است که فرمودند: «علی وصی و خلیفه من است و فاطمه همسر او سرور زنان عالم... ».[4]
رسول گرامی اسلام(صلیاللهعلیهوآله) در وصف امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) هم می‌فرمایند: «... مادرشان برترین زنان زمین است».[5] هم‌چنین در زیارت‌هایی که برای حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) از معصومین نقل شده است همواره ایشان را «سیدة النساء العالمین» و یا «سیدة النساء اهل الجنه» خطاب می‌کنیم.[6]
زهد و ایثار:
از محمد بن قیس روایت شده است: «هرگاه پیامبر خدا(صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله) از سفری بر می‌گشت، اولین کسی را که می‌دید، فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) بود. حضرت، نزد فاطمه(سلام‌الله‌علیها) می‌رفت و مدت طولانی نزد او می‌ماند، یک وقت که پیغمبر اکرم(صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله) به سفری رفته بود، فاطمه اطهر دو خلخال نقره و یک گردنبند و پرده‌ای خرید، برای موقعی که پدر و شوهرش از سفر باز می‌گردند.
هنگامی‌که پیامبر اکرم(صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله) از مسافرت بازگشت نزد فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) رفت، اصحاب هم‌چنان بر در خانه فاطمه(سلام‌الله‌علیها) ایستاده بودند، این بار حضرت، زمان زیادی را کنار دختر خود نماند و بیرون آمد در حالیکه آثار ناراحتی از صورت مبارکش پیدا بود؛ حضرت به مسجد آمد و نزدیک منبر نشست.
فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) فهمید که ناراحتی پدر به خاطر خلخال و پرده بوده است.
فاطمه(سلام‌الله‌علیها) آن موارد را به نزد پدر فرستاد و به آن شخصی که آنها را برد فرمود: «سلام من‌را به پدرم برسان و بگو: این‌ها را در راه خدا مصرف کن، موقعی که آن شخص آمد و پیام را به رسول خدا(صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله) رساند، حضرت سه مرتبه فرمود: «فداها ابوها» یعنی پدرش به فدایش باد، دنیا برای محمد و آل محمد(صلی‌اللَّه‌علیهم‌اجمعین) ارزشی ندارد، اگر دنیا نزد خدا به قدر یک بال پشه‌ا‌ی ارزشی می‌داشت، یک لیوان از آب آن را به کافر نمی‌داد، پس از این جریان برخاست و نزد فاطمه(سلام‌الله‌علیها) رفت».[7]
مقام قرب در پیشگاه الهی:
از پیغمبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) نقل‌شده است که فرمودند: «فاطمه فضل من در دنیا و آخرت است، فاطمه پاره تن من است».[8]
و در روایت دیگر می‌خوانیم که پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) فرمودند: «فاطمه پاره تن من است، هر کس او را آزار دهد من‌را آزرده و هر کس او را خشمگین کند و من‌را خشمگین کرده و هر کس او را شاد کند، من‌را شاد کرده است».[9]
«بَضعه» در لغت به معنای تکه گوشت است و معمولاً جمله «فاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی» را به معنای فاطمه پاره تن من است، تفسیر و ترجمه می‌کنند، درحالی‌که در این جمله سخنی از تن در میان نیست، بلکه مفهوم این حدیث فراتر از معنای لغوی آن است و باید آن را این‌گونه معنا کرد که فاطمه(سلام‌الله‌علیها) پاره‌ای از وجود و هستی پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) هم از نظر جسمی و هم روحی است.
بدیهی است اگر بخواهیم این رابطه را در علاقه پدر و فرزندی محدود کنیم خطا کرده‌ایم، زیرا پیغمبر(صلیاللهعلیهوآله) در روایتی می‌فرماید: «... هر کس من‌را بیازارد، خداوند را آزرده است».[10] زیرا حضرت به عنوان «رسول‌الله» چیزی را اراده نمی‌کند، جز آن‌چه خدا اراده کند، و هماهنگی خشنودی و رضای فاطمه(سلام‌الله‌علیها) با خشنودی و رضای خدا و پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) دلیلی جز یکی بودن اراده او با اراده و خواست خدا ندارد.[11]
نخستین کسی که وارد بهشت می‌شود:
رسول گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآله) می‌فرماید: «نخستین کسی که وارد بهشت می‌شود، فاطمه است».[12] و بدیهی است که اعطای این ویژگی از سوی خداوند عالم به حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) نشانه رضایت خداوند از ایشان است و شایسته است ما در راه رسیدن به خداوند و کسب رضایت الهی از وجود چنین گوهر دردانه‌ای بهره‌مند شویم.
--------------------------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، چاپ دوم، ج7،ص442.
[2]. «إِنَّمَا سُمِّیَتْ ابْنَتِی فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) فَطَمَهَا وَ فَطَمَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّارِ.»، امالی، شیخ طوسی، تصحیح، موسسه البعثه، انتشارات، دار الثقافة، چاپ اول، قم، 1414 ق، ص294.
[3]. باید دانست که فهم صحیح محبت به پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) و اهل بیت(علیهم‌السلام) تنها با مراجعه به روایات حضرات معصومین به دست می‌آید. امام باقر(علیه‌السلام) خطاب به جابر می‌فرمایند:«... مَنْ کَانَ لِلَّهِ مُطِیعاً فَهُوَ لَنَا وَلِیٌّ وَ مَنْ کَانَ لِلَّهِ عَاصِیاً فَهُوَ لَنَا عَدُوٌّ وَ مَا تُنَالُ وَلَایَتُنَا إِلَّا بِالْعَمَلِ وَ الْوَرَعِ.» هر کس مطیع پروردگار باشد دوست ما می‌باشد و هر کس که نافرمانی و عصیان کن دشمن ما می‌باشد و ولایت و دوستی ما حاصل نمی‌شود مگر با عمل صالح و پرهیزکاری. الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب، تصحیح، علی اکبرغفارى و محمد آخوندى، دار الکتب الإسلامیة، سال چاپ چهارم، تهران، 1407 ق، ج2،ص75.
[4]. «إِنَّ عَلِیّاً وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی وَ زَوْجَتَهُ فَاطِمَةَ سَیِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ ابْنَتِی وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّة»، من لایحضره الفقیه، محمدبن علی ابن بابویه، شیخ صدوق، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1413 ق، ج 4، ص179.
[5]. «الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ خَیْرُ أَهْلِ الْأَرْضِ بَعْدِی وَ بَعْدَ أَبِیهِمَا وَ أُمُّهُمَا أَفْضَلُ نِسَاءِ أَهْلِ الْأَرْضِ.» شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، تحقیق مهدی لاجوردی، نشر جهان، چاپ اول تهران 1378ش، ج2، ص62.
[6]. کامل الزیارات، ابن قولویه، دار المرتضویه، نجف، 1356ش،ٌ 176،229،231،310.
[7]. زندگانى حضرت زهرا علیها السلام( ترجمه جلد 43 بحار الأنوار)، محمد جواد نجفی، ناشر، اسلامیه، چاپ اول، تهران 1377 ش، ص22-21.
[8]. «قال النبیّ صلّى اللّه علیه و آله: فاطمة فضلى فی الدنیا و الآخرة فاطمة بضعة منی.»، تفسیر فرات کوفی، فرات بن ابراهیم کوفی، تصحیح، محمد کاظم، ناشر، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، چاپ اول، تهران، 1410 ق، ص20.
[9]. «إِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّی، مَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِی، وَ مَنْ غَاظَهَا فَقَدْ غَاظَنِی وَ مَنْ سَرَّهَا فَقَدْ سَرَّنِی»، إعتقادات الإمامیه، شیخ صدوق ،ناشر: کنگره شیخ مفید، چاپ دوم، قم 1414 ق،ص105.
[10]. «... وَ مَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِی وَ مَنْ آذَانِی فَقَدْ آذَى اللَّه»، تفسیر قمی، على بن ابراهیم قمی، تصحیح، طیب موسوى جزائرى، ناشر: دار الکتاب، سال چاپ سوم، قم 1404 ق، ج2، ص196.
[11]. زهرا(ع) برترین بانوی جهان، آیت الله مکارم شیرازی، انتشارات سرو، ص35، با اندکی تصرف.
[12]. « أَوَّلُ شَخْصٍ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ فَاطِمَه»، مناقب آل أبی طالب علیهم‌السلام، ابن شهر آشوب مازندرانى، ناشر: علامه، سال چاپ اول، قم، 1379 ق، ج3، ص329.
همسری به سبک فاطمی (حیای فاطمی)
سرباز ولایت
سبک زندگی اسلامی زندگی درمکتب اهل بیت ع تربیت ازدیدگاه اسلام
همسری به سبک فاطمی (حیای فاطمی)
امروزه به تبع تغییراتی که در فضای عمومی دنیا و جامعه ی امروز ما اتفاق افتاده زندگی ما، زندگی پر از دغدغه و مشکلاتی شده که همه ما را وادار کرده تا به دنبال پیدا کردن راهی برای آرامش و آسایش بیشتر باشیم. استفاده روز افزون از وسایل رفاهی خانگی و حمل و نقل سریع باعث شده تا کمتر از قبل به انجام کارهای یدی بپردازیم و همین امر، آسایش و رفاه را، برای ما فراهم نموده است. اما چرا با وجود این همه رفاه و امکاناتی که در مقایسه با 20-30 سال قبل به دست آورده ایم، آرامش ما هر چه که می گذرد، کم و کمتر می شود؟ تا جایی که اغلب ما حاضریم مبالغ زیادی پول خرج کنیم تا مدتی را در آرامش روحی و روانی بگذرانیم.
آمار بسیار بالای بیماری های روانی، استرس ها، افسردگی ها، شرکت گسترده افراد در کلاس های روانشناسی و خرج پول های فراوان برای ورزشهایی چون یوگا و ... نشان دهنده این است که بحران روحی و روانی و خلاهای عاطفی فراوانی در جامعه روز به روز در حال افزایش است.
همه ما به یاد داریم زمانی را که در اوج نگرانی ها، نگاه آرام بخش مادران و حرف های تسکین دهندهی او چه تغییر شگرفی در وجود ما پدید می اورد، گویا بار سنگینی را از دوش ما برداشته است. این آرامش را مادر، به سایر اعضای خانواده هم منتقل می کرد و مگر می شود از کسی چیزی را دریافت کنیم که او خودش فاقد آن باشد؟ بی شک آرامش وجودی خود او، باعث می شد که تمام اعضای خانواده، از این موهبت برخوردار شوند.
حال نیز از هر کس که بپرسیم برای پیدا کردن آرامش چه می کند و از چه کسی تمنای کسب آرامش را دارد، قاعدتاً محیط خانه و خانواده را به یاد می آورد.
یکی از راه های کسب آرامش، ازدواج و تشکیل خانواده است. زن و مرد هر دو در این فضا، به دنبال آسایش تن و آرامش جان هستند. خداوند متعال در آیه ۲۱ سوره‌ی مبارکه روم می‌فرماید:
«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکم مِّنْ أَنفُسِکمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکنُوا إِلَیهَا» خداوند به شما از جنس خودتان همسرانی داد تا در کنارشان آرامش بگیرید.
و اتفاقاٌ این امر را از نشانه ها و آیات خود بر می شمارد. در آیه ۱۸۹ سوره مبارکه اعراف هم می‌فرماید:
خداوند کسی است که خلق کرده نفس واحدی را (حضرت آدم) «وَ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا» و از جنس آن فرد همسرش را برایش آفرید، «لِیسْکُنَ إِلَیهَا» تا آدم در کنار او به سکون و آرامش برسد.
اما جالب است که خطاب این دو آیه به مردان است. و زنان را مایه آرامش مردان ذکر کرده است.
«محیط خانواده محیط آرامش است. باید محیط آرامش باشد. این عاطفه ای که در زن و مرد نسبت به هم وجود دارد، به این آرامش درونی کمک میکند. این سکونت، این آرامش، در مقابل حرکت نیست، حرکت خوب است؛ این به معنای آرامش در مقابل تلاطم است. انسان گاهی در زندگی اش دچار تلاطم می شود. همسر یک آرامشی به انسان می دهد که متلاطم نباشد. این در صورتی ست که فضای خانه فضای متلاطمی نباشد».1
باید این را مدنظر داشت که هر چه مشکلات و گرفتاری های فرد بیشتر می شود نیاز او هم به خانواده بیشتر خواهد شد. زندگی انسان پر از تلاطمات و مشکلات است و استمرار این مشکلات و تخلیه نشدن آن ها باعث بیماری های روانی خواهد شد.
«میدان زندگی میدان مبارزه است و انسان دائما در معرض نوعی اضطراب است، اگر این آرامش و سکونت به نحو صحیحی تحقق پیدا کند، زندگی سعادتمندانه می شود، زن خوشبخت می شود، مرد خوشبخت می شود، بچه ها که در این خانه متولد شده می شوند و پرورش می یابند، بدون عقده رشد خواهند یافت و خوشبخت خواهند شد، یعنی ازاین جهت، زمینه برای خوشبختی همه این ها فراهم است».2
زن به لحاظ خصوصیات و توانایی های روحی و روانی اش، نقش اصلی را در پیدایش این آرامش در خانه دارد زن ستون خانه است وآرامش او موجب می شود همسر و فرزندان هم از این آرامش توشه گرفته و کمالات و استعدادهای درونی شان را در سایه این آرامش روانی به منصه ظهور برسانند.
«زن در خانه مایه آرامش است؛ مایه آرامش مرد، و مایه آرامش فرزندان؛ دختر و پسر. اگر خود زن برخوردار از آرامش روانی و روحی نباشد، نمی تواند این آرامش را به خانواده بدهد. زنی که مورد تحقیر قرار بگیرد، مورد اهانت قرار بگیرد، مورد فشار کار قرار بگیرد، نمی تواند کدبانو باشد؛ نمی تواند مدیر خانواده باشد؛ درحالی که زن، مدیر خانواده است».3
یکی از عواملی که باعث ایجاد آرامش در محیط خانواده می شود مقوله حیا و عفت می باشد. حیا و عفت متقابل زن و مرد باعث می شود که محیط امن و به دور از دسترسی هر شخص خارجی در فضای خانه ایجاد شود و همین امر به آرامش خانواده کمک فراوانی می کند. در ادامه با بررسی این مسئله به ذکر احادیث و روایاتی می پردازیم که ان شاءالله به بهتر شدن زندگی خانوادگی می انجامد.
ازدواج با زنان عفیف
در منابع اسلامی تأکید زیادی به شده است. به تعبیر مقام معظم رهبری؛
«عفت زن، وسیله ای برای تعالی و تکریم زن در چشم دیگران، حتی در چشم مردان شهوت ران و بی بند و بار است، ... عفاف تنها مخصوص زنان نیست، مردان نیز بایستی عفیف باشند؛ منتها چون در جامعه مرد به خاطر قدرت جسمانی می تواند به زن ظلم کند و بر خلاف تمایل زن رفتار نماید، روی عفت زن بیشتر تکیه و احتیاط شده است».4
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله صفت حیا برای عموم را نیکو ولی برای زنان نیکوتر دانسته اند، «الحیاء حسن لکنّه فی النساء احسن».5 و بدترین زنان را کسانی دانسته اند که از این ویژگی کمتر دارا هستند: «شر نسائکم ... القلیلة الحیاء».6
استاد شهید مرتضی مطهری دیدگاه دقیقی را در کتاب مسئله حجاب در مورد علت تمایل زنان به پوشش خود از مرد، به کار برده است:
«حیا، عفاف، ستر و پوشش، تدبیری است که زن با یک نوع الهام برای گران بهاکردن و حفظ موقعیت خود در برابر مرد به کار برده است. زن باهوش به طور فطری و با یک حس مخصوص دریافته است که از لحاظ جسمی نمی تواند با مرد برابری کند و از سوی دیگر نقطه امید خود را در همان نیازی یافته است که خلقت الهی در وجود مرد نهاده است و او را مظهر معشوقیت و مطلوبیت قرار داده است. وقتی که زن مقام و موقعیت خود را در برابر مرد یافت و نیاز او را در برابر خود دانست، به دور نگه داشتن خود از دسترس مرد متوسل می شود».7
رسول خدا صلی الله علیه و آله یکی از ویژگی های بهترین زنان را عفت آنان برشمرده اند و فرموده اند «ان خیرنسائکم ... العفیفة».8
ویژگی عفت و حیا، عاملی بسیار موثر در حفظ و ارتقای موقعیت و شخصیت زن و نیز گرایش مرد به سوی زن است. حیای زن در برابر مردان بیگانه ارزشمند است؛ یعنی به همان نسبت که عفت و حیای اجتماعی زن باعث ارتقای سطح سازگاری همسران می شود، وجود حیای احمقانه در ارتباط متقابل زن و شوهر نیز زمینه ناسازگاری آنان می شود.9
حیاء زیبایی زندگی
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
خیر نسائک التی اذا خلت مع زوجها خلعت له درع الحیاء و اذا لبست، لبست معه درع الحیاء: بهترین زنان شما کسی ست که چون با همسرش خلوت کند، جامه ی حیا از تن به در کند و چون بپوشد و همراه او شود، زره حیا را بر تن کند.10
حضرت بهترین زن را کسی می داند که چون جامه بپوشد و ا زخانه بیرون رود، لباسی از حیا و عفت به تن کند که مانند سپر و زره حافظ او باشد،؛ یعنی چنان با وقار و سنگین راه برود که تیرهای نظر جوانان هرزه اجازه ورود به شخصیت او را نداشته باشد؛ ولی در خلوت با شوهر، هرگونه ظرافت کاری، طنازی و عشوه گری برای زن نه تنها جایز، بلکه بهتر است. خلاصه اینکه زن باید لباس رزم و بزم خود را بشناسد و هر یک را درجای خود بپوشد.11
عفت و پاکدامنی همانند پرده آخری است که به مانند دو پرده دیگر یعنی حجاب و حیا محافظت می شود. بدین معنا که ابتدا از حیای زن کاسته می شود، سپس حجاب او سست می گردد و نهایتا بی عفتی دامنگیرش می شود. در حدیث آمده است که «پیش درآمد عفت و پاکدامنی، داشتن حیاست».12
عفت و حیا باعث وفاداری به همسر، احساس نیاز به او، محبت و در نهایت تثبیت زندگی خواهد شد. البته باید این را در نظر گرفت که همانطور که ذکر شد حیا در تنها برای زنان نیست بلکه برای استحکام و تثبیت زندگی حیای مرد هم نقش بسیار مهمی دارد طوری که باحیا بودن زن برای حفظ یک زندگی به تنهایی کافی نیست و هر دو باید رعایت کنند تا فرزندان هم دراین زندگی عفیفانه، عفیف و با حیا بار بیایند و آینده روشنی را برای خود و جامعه رقم بزنند.
جامعه سالم در دامان مادران عففیف و پاکدامن شکل می گیرد. چنان که در حدیث آمده است: «خوشا به حال کسی که مادرش عفیف و پاکدامن باشد».13
در اینجا روایتی را به عنوان حسن ختام از زندگی بانوی بزرگوار اسلام با امیرمؤمنان ذکر می کنیم که حیا به معنای عالی آن به کار رفته است (حیا از خداوند متعال)؛
روزی حضرت علی علیه السلام به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند: غذایی در خانه هست؟ حضرت فاطمه سلام الله علیها گفتند: خیر در خانه چیزی نداریم. بچه ها و من چیزی نخورده ایم. علی علیه السلام می فرمایند: چرا چیزی به من نگفته ای؟ حضرت پاسخ دادند: من از خدا حیا می کنم که چیزی از تو بخواهم و تو نتوانی انجام دهی.14
پاورقی
1- گزیده بیانات امام خامنه ای، زن و بازیابی هویت حقیقی، چاپ دوم، زمستان 1390، ص196.
2- همان.
3- بیانات رهبری در جمع بانوان فرهیخته کشور، 30/1/93.
4- امیرحسین بانکی پور فرد، آیینه زن (مجموعه موضوعی سخنان مقام معظم رهبری)، صص 223 و 228.
5- ابی الحسین ورام بن ابی فراس، مجموعه ورام، ج 2، ص 118.
6- میرزاحسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 14، ص
7- مرتضی مطهری، مسئله حجاب، ص 70.
8- شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ص 29.
9- علی حسین زاده، همسران سازگار، ص 36.
10- محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج 5، ص 324.
11- علی حسین زاده، همسران سازگار، ص 37.
12- امیرحسین بانکی پور فرد، حیا، چاپ هجدهم، 1392، ص 38.
13- بحارالانوار، ج 5، ص 285؛ علل الشرایع، ج 2، ص 564.
14- شیخ طوسی، الامالی، ص 615.
آمار بسیار بالای بیماری های روانی، استرس ها، افسردگی ها، شرکت گسترده افراد در کلاس های روانشناسی و خرج پول های فراوان برای ورزشهایی چون یوگا و ... نشان دهنده این است که بحران روحی و روانی و خلاهای عاطفی فراوانی در جامعه روز به روز در حال افزایش است.
همه ما به یاد داریم زمانی را که در اوج نگرانی ها، نگاه آرام بخش مادران و حرف های تسکین دهندهی او چه تغییر شگرفی در وجود ما پدید می اورد، گویا بار سنگینی را از دوش ما برداشته است. این آرامش را مادر، به سایر اعضای خانواده هم منتقل می کرد و مگر می شود از کسی چیزی را دریافت کنیم که او خودش فاقد آن باشد؟ بی شک آرامش وجودی خود او، باعث می شد که تمام اعضای خانواده، از این موهبت برخوردار شوند.
حال نیز از هر کس که بپرسیم برای پیدا کردن آرامش چه می کند و از چه کسی تمنای کسب آرامش را دارد، قاعدتاً محیط خانه و خانواده را به یاد می آورد.
یکی از راه های کسب آرامش، ازدواج و تشکیل خانواده است. زن و مرد هر دو در این فضا، به دنبال آسایش تن و آرامش جان هستند. خداوند متعال در آیه ۲۱ سوره‌ی مبارکه روم می‌فرماید:
«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکم مِّنْ أَنفُسِکمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکنُوا إِلَیهَا» خداوند به شما از جنس خودتان همسرانی داد تا در کنارشان آرامش بگیرید.
و اتفاقاٌ این امر را از نشانه ها و آیات خود بر می شمارد. در آیه ۱۸۹ سوره مبارکه اعراف هم می‌فرماید:
خداوند کسی است که خلق کرده نفس واحدی را (حضرت آدم) «وَ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا» و از جنس آن فرد همسرش را برایش آفرید، «لِیسْکُنَ إِلَیهَا» تا آدم در کنار او به سکون و آرامش برسد.
اما جالب است که خطاب این دو آیه به مردان است. و زنان را مایه آرامش مردان ذکر کرده است.
«محیط خانواده محیط آرامش است. باید محیط آرامش باشد. این عاطفه ای که در زن و مرد نسبت به هم وجود دارد، به این آرامش درونی کمک میکند. این سکونت، این آرامش، در مقابل حرکت نیست، حرکت خوب است؛ این به معنای آرامش در مقابل تلاطم است. انسان گاهی در زندگی اش دچار تلاطم می شود. همسر یک آرامشی به انسان می دهد که متلاطم نباشد. این در صورتی ست که فضای خانه فضای متلاطمی نباشد».1
باید این را مدنظر داشت که هر چه مشکلات و گرفتاری های فرد بیشتر می شود نیاز او هم به خانواده بیشتر خواهد شد. زندگی انسان پر از تلاطمات و مشکلات است و استمرار این مشکلات و تخلیه نشدن آن ها باعث بیماری های روانی خواهد شد.
«میدان زندگی میدان مبارزه است و انسان دائما در معرض نوعی اضطراب است، اگر این آرامش و سکونت به نحو صحیحی تحقق پیدا کند، زندگی سعادتمندانه می شود، زن خوشبخت می شود، مرد خوشبخت می شود، بچه ها که در این خانه متولد شده می شوند و پرورش می یابند، بدون عقده رشد خواهند یافت و خوشبخت خواهند شد، یعنی ازاین جهت، زمینه برای خوشبختی همه این ها فراهم است».2
زن به لحاظ خصوصیات و توانایی های روحی و روانی اش، نقش اصلی را در پیدایش این آرامش در خانه دارد زن ستون خانه است وآرامش او موجب می شود همسر و فرزندان هم از این آرامش توشه گرفته و کمالات و استعدادهای درونی شان را در سایه این آرامش روانی به منصه ظهور برسانند.
«زن در خانه مایه آرامش است؛ مایه آرامش مرد، و مایه آرامش فرزندان؛ دختر و پسر. اگر خود زن برخوردار از آرامش روانی و روحی نباشد، نمی تواند این آرامش را به خانواده بدهد. زنی که مورد تحقیر قرار بگیرد، مورد اهانت قرار بگیرد، مورد فشار کار قرار بگیرد، نمی تواند کدبانو باشد؛ نمی تواند مدیر خانواده باشد؛ درحالی که زن، مدیر خانواده است».3
یکی از عواملی که باعث ایجاد آرامش در محیط خانواده می شود مقوله حیا و عفت می باشد. حیا و عفت متقابل زن و مرد باعث می شود که محیط امن و به دور از دسترسی هر شخص خارجی در فضای خانه ایجاد شود و همین امر به آرامش خانواده کمک فراوانی می کند. در ادامه با بررسی این مسئله به ذکر احادیث و روایاتی می پردازیم که ان شاءالله به بهتر شدن زندگی خانوادگی می انجامد.
ازدواج با زنان عفیف
در منابع اسلامی تأکید زیادی به شده است. به تعبیر مقام معظم رهبری؛
«عفت زن، وسیله ای برای تعالی و تکریم زن در چشم دیگران، حتی در چشم مردان شهوت ران و بی بند و بار است، ... عفاف تنها مخصوص زنان نیست، مردان نیز بایستی عفیف باشند؛ منتها چون در جامعه مرد به خاطر قدرت جسمانی می تواند به زن ظلم کند و بر خلاف تمایل زن رفتار نماید، روی عفت زن بیشتر تکیه و احتیاط شده است».4
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله صفت حیا برای عموم را نیکو ولی برای زنان نیکوتر دانسته اند، «الحیاء حسن لکنّه فی النساء احسن».5 و بدترین زنان را کسانی دانسته اند که از این ویژگی کمتر دارا هستند: «شر نسائکم ... القلیلة الحیاء».6
استاد شهید مرتضی مطهری دیدگاه دقیقی را در کتاب مسئله حجاب در مورد علت تمایل زنان به پوشش خود از مرد، به کار برده است:
«حیا، عفاف، ستر و پوشش، تدبیری است که زن با یک نوع الهام برای گران بهاکردن و حفظ موقعیت خود در برابر مرد به کار برده است. زن باهوش به طور فطری و با یک حس مخصوص دریافته است که از لحاظ جسمی نمی تواند با مرد برابری کند و از سوی دیگر نقطه امید خود را در همان نیازی یافته است که خلقت الهی در وجود مرد نهاده است و او را مظهر معشوقیت و مطلوبیت قرار داده است. وقتی که زن مقام و موقعیت خود را در برابر مرد یافت و نیاز او را در برابر خود دانست، به دور نگه داشتن خود از دسترس مرد متوسل می شود».7
رسول خدا صلی الله علیه و آله یکی از ویژگی های بهترین زنان را عفت آنان برشمرده اند و فرموده اند «ان خیرنسائکم ... العفیفة».8
ویژگی عفت و حیا، عاملی بسیار موثر در حفظ و ارتقای موقعیت و شخصیت زن و نیز گرایش مرد به سوی زن است. حیای زن در برابر مردان بیگانه ارزشمند است؛ یعنی به همان نسبت که عفت و حیای اجتماعی زن باعث ارتقای سطح سازگاری همسران می شود، وجود حیای احمقانه در ارتباط متقابل زن و شوهر نیز زمینه ناسازگاری آنان می شود.9
حیاء زیبایی زندگی
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
خیر نسائک التی اذا خلت مع زوجها خلعت له درع الحیاء و اذا لبست، لبست معه درع الحیاء: بهترین زنان شما کسی ست که چون با همسرش خلوت کند، جامه ی حیا از تن به در کند و چون بپوشد و همراه او شود، زره حیا را بر تن کند.10
حضرت بهترین زن را کسی می داند که چون جامه بپوشد و ا زخانه بیرون رود، لباسی از حیا و عفت به تن کند که مانند سپر و زره حافظ او باشد،؛ یعنی چنان با وقار و سنگین راه برود که تیرهای نظر جوانان هرزه اجازه ورود به شخصیت او را نداشته باشد؛ ولی در خلوت با شوهر، هرگونه ظرافت کاری، طنازی و عشوه گری برای زن نه تنها جایز، بلکه بهتر است. خلاصه اینکه زن باید لباس رزم و بزم خود را بشناسد و هر یک را درجای خود بپوشد.11
عفت و پاکدامنی همانند پرده آخری است که به مانند دو پرده دیگر یعنی حجاب و حیا محافظت می شود. بدین معنا که ابتدا از حیای زن کاسته می شود، سپس حجاب او سست می گردد و نهایتا بی عفتی دامنگیرش می شود. در حدیث آمده است که «پیش درآمد عفت و پاکدامنی، داشتن حیاست».12
عفت و حیا باعث وفاداری به همسر، احساس نیاز به او، محبت و در نهایت تثبیت زندگی خواهد شد. البته باید این را در نظر گرفت که همانطور که ذکر شد حیا در تنها برای زنان نیست بلکه برای استحکام و تثبیت زندگی حیای مرد هم نقش بسیار مهمی دارد طوری که باحیا بودن زن برای حفظ یک زندگی به تنهایی کافی نیست و هر دو باید رعایت کنند تا فرزندان هم دراین زندگی عفیفانه، عفیف و با حیا بار بیایند و آینده روشنی را برای خود و جامعه رقم بزنند.
جامعه سالم در دامان مادران عففیف و پاکدامن شکل می گیرد. چنان که در حدیث آمده است: «خوشا به حال کسی که مادرش عفیف و پاکدامن باشد».13
در اینجا روایتی را به عنوان حسن ختام از زندگی بانوی بزرگوار اسلام با امیرمؤمنان ذکر می کنیم که حیا به معنای عالی آن به کار رفته است (حیا از خداوند متعال)؛
روزی حضرت علی علیه السلام به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند: غذایی در خانه هست؟ حضرت فاطمه سلام الله علیها گفتند: خیر در خانه چیزی نداریم. بچه ها و من چیزی نخورده ایم. علی علیه السلام می فرمایند: چرا چیزی به من نگفته ای؟ حضرت پاسخ دادند: من از خدا حیا می کنم که چیزی از تو بخواهم و تو نتوانی انجام دهی.14
پاورقی
1- گزیده بیانات امام خامنه ای، زن و بازیابی هویت حقیقی، چاپ دوم، زمستان 1390، ص196.
2- همان.
3- بیانات رهبری در جمع بانوان فرهیخته کشور، 30/1/93.
4- امیرحسین بانکی پور فرد، آیینه زن (مجموعه موضوعی سخنان مقام معظم رهبری)، صص 223 و 228.
5- ابی الحسین ورام بن ابی فراس، مجموعه ورام، ج 2، ص 118.
6- میرزاحسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 14، ص
7- مرتضی مطهری، مسئله حجاب، ص 70.
8- شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ص 29.
9- علی حسین زاده، همسران سازگار، ص 36.
10- محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج 5، ص 324.
11- علی حسین زاده، همسران سازگار، ص 37.
12- امیرحسین بانکی پور فرد، حیا، چاپ هجدهم، 1392، ص 38.
13- بحارالانوار، ج 5، ص 285؛ علل الشرایع، ج 2، ص 564.
14- شیخ طوسی، الامالی، ص 615.
آموزش حیا و عفت در تربیت کودک
سرباز ولایت
قرآن وحدیث حجاب احکام سبک زندگی اسلامی امربه معروف نهی ازمنکر پرسش وپاسخ تربیت ازدیدگاه اسلام
آموزش حیا و عفت در تربیت کودک
وجه ممیز انسان و تفاوت خوب و بد او در صفات و رفتار و خلق و خوی اوست. نیکی ها با زشتی ها سنجیده می شود، میزان در تشخیص آنها عقل و شرع است، یعنی خوبی ها و بدی ها را یا عقل انسان تشخیص می دهد یا شرع آنها را به انسان معرفی می کند...
نویسنده : سید مجتبی موسوی زنجانرودی
وجه ممیز انسان و تفاوت خوب و بد او در صفات و رفتار و خلق و خوی اوست. نیکی ها با زشتی ها سنجیده می شود، میزان در تشخیص آنها عقل و شرع است، یعنی خوبی ها و بدی ها را یا عقل انسان تشخیص می دهد یا شرع آنها را به انسان معرفی می کند. حیا و عفت نیز از جمله چیزهایی است که هم عقل فطری انسان آنها را می ستاید و هم شرع به آنها اهمیت داده است.
«حیا» عبارت است از شرم که موجب می شود انسان از عملی که سرزنش و ملامت آور است دوری کند و «عفت» عبارت است از پاکدامنی و پارسایی که موجب نزدیکی بیشتر انسان به خدا و خدا به انسان می شود. سرمنشأ حیاپذیری و عفت، خوبی والدین است. همان طوری که در بحث قبلی گذشت که باید پدر و مادر خود حریم عفاف و حیا را نگه دارند و لازم است راه حیا و عفت را به فرزندان نیز بیاموزند و آن دو را به آنها معرفی کنند و مصادیق آنها را بشناسانند که در چه مواردی حیا داشته باشند و عفت را رعایت کنند و دامن خویش را از آلوده شدن به محرمات و پلیدی ها حفظ کنند.
امام علی(علیه السلام) فرمود:
مَنْ کساهُ الْحَیاءُ ثَوْبَهُ لَمْ یرَ النّاسُ عَیبَهُ؛(1)
هرکسی که لباس حیا او را بپوشاند، مردم عیب او را نخواهند دید.
أَلْحَیاءُ یصُدُّ عَنْ فِعْلِ الْقَبیحِ؛(2)
حیا انسان را از اعمال زشت باز می دارد.
امام صادق(علیه السلام) فرمود:
لا حَیاءَ لِمَنْ لاإِیمانَ لَهُ؛(3)
آن کسی که حیا ندارد، ایمان ندارد.
مصادیق خارجی حیاورزی و عفت پذیری بسیار است. حیا در گفتار، حیا در کردار و همین طور عفت و ... در راستای بندگی هیچ گونه اعوجاج و ناراستی قابل بخشش نیست و آنهایی هم که خود را بنده ی خدا نمی دانند یعنی زیر بار خداپرستی نمی روند، آنها نیز از بی بند و باری و بی حیایی و بی عفتی سودی نمی برند، بلکه خود را بیشتر در مخاطره می اندازند و در نهایت تلاش می کنند خانواده ی خود را از دید و تعرض بیگانه حفظ کنند و تحمل کوچکترین جسارت را به خود ندارند. با این همه، بدون توجه به آینده ی آنها، خود را در مخاطره ی ناخودآگاه و ناخواسته قرار می دهند و نمی دانند که این خودشان هستند که شعله بر خرمن هستی فرزندانشان می زنند و آینده ی آنها را در خطر انحراف و سقوط قرار می دهند و موجب از هم پاشیدگی کیان خانواده ی خود می شوند و اینکه امروزه طبقه ی عصیان گری با عناوین خاصّی در جوامع بروز می کنند که به هیچ خدایی سر تسلیم فرود نمی آورند و سیادت کسی را نمی پذیرند، حاصل همان بی توجهی است و حاصل دستاورد فرهنگ صرفاً مادی است که اربابان دنیاپرست و از خدا بی خبر آن را ترویج می کنند.
ضمانت بقای نسل بشر و ضمانت سالم ماندن جامعه، توجه نمودن به فرامین آسمانی است.
انسان با حیا و عفتش تفسیر می شود و انسانیت منهای این دو معنی ندارد. پس یکی از وظایف مهم پدر و مادر تفهیم حجب و حیا و عفت به فرزندان است و انسان آن گاه از جامعه ی حیوانی متمایز می شود که جامعه ی او، جامه ی عفاف و حیا بر تن داشته باشد.
پی نوشت ها :
1) میزان الحکمه، ج 1، ص 716 (به نقل از بحارالانوار)
2) الکافی، ج 6، ص 47
3) مستدرک الوسائل، ج 1
برگرفته از : کتاب تربیت مذهبی کودک، سید مجتبی موسوی زنجانرودی
منبع : hawzah.net
آیا خانواده هم علت بی حجابی است ؟
سرباز ولایت
قرآن وحدیث حجاب احکام سبک زندگی اسلامی امربه معروف نهی ازمنکر پرسش وپاسخ تربیت ازدیدگاه اسلام
آیا خانواده هم علت بی حجابی است ؟
بخشی از بدحجابی یا بی حجابی زنان و دختران مربوط به نوع تربیت آنها در خانواده است. بدون شک تربیت فرزند وظیفه ای سنگین و مسؤولیتی بس بزرگ است که بر عهده ی پدر و مادر واگذار شده است و آنان نمی توانند از این مسؤولیت بزرگ شانه خالی کنند.
نویسنده : ابراهیم خرّمی مشگانی
خانواده
بخشی از بدحجابی یا بی حجابی زنان و دختران مربوط به نوع تربیت آنها در خانواده است. بدون شک تربیت فرزند وظیفه ای سنگین و مسؤولیتی بس بزرگ است که بر عهده ی پدر و مادر واگذار شده است و آنان نمی توانند از این مسؤولیت بزرگ شانه خالی کنند.
خانواده اولین و مهم ترین کانون شکل گیری تربیت فرزندان است. در احادیث زیادی که از ائمه ی اطهار (علیهم االسلام) بیان شده، تأکید فراوانی بر تربیت فرزندان در کانون گرم خانواده شده است که به نقل چند مورد از آنها بسنده می شود.
تربیت در احادیث
امام زین العابدین (علیه السلام) می فرمایند: «و اعنی علی تربیتهم و تأدیبهم و برّهم»(1)؛ «بار خدایا! مرا در تربیت و ادب فرزندانم یاری و کمک بفرما.»
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «حقُ الولد علی الوالد... و یحسّن ادبهُ»(2)؛ «حق فرزند بر پدر آن است که ... و در حسن ادب او بکوشد.»
«جاء رجلٌ الی النبی فقال: یا رسول الله ما حقُّ ابنی هذا؟ قال : تُحسن اسمهُ و ادبهُ»(3)؛ «مردی محضر پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) رسید و گفت: یا رسول الله! حق این پسر بر من چیست؟
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: نام نیک بر او بگذاری و او را خوب ادب کنی.»
و نیز از حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده: «انّهُ قال: لان یؤدّب احدکم ولدهُ خیرٌ له من ان یتصدقَ بنصف صاعٍ کلّ یومٍ»(4)؛ «اگر کسی فرزند خود را ادب کند، بهتر از این است که هر روز نیم صاع صدقه بدهد.»
پیامبر اسلام به امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) فرموده اند:«یا علیُ: لعن الله والدین حملا ولدهما علی عقوقهما»(5)؛ «ای علی! لعنت خداوند بر پدر و مادری که فرزند خود را بد تربیت کنند و موجبات عاق خود را فراهم نمایند.»
حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند:«ما نحل والدٌ ولداً نحلاً افضل من ادبٍ حسنٍ»(6)؛ «بخشش هیچ پدری به فرزندش بهتر از ادب نیکو و پسندیده نیست.»
و نیز آن حضرت فرموده است:«لا میراثَ کالادب»(7)؛ «هیچ ارثی برای فرزندان بهتر از ادب و تربیت نیست.»
امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرمایند:«و حقُّ الولد علی الوالد ان یحسن اسمهُ، و یُحَسّن ادبهُ و یعلمهُ القرآن»(8)؛ «و حق فرزند بر پدر آن است که نام نیک انتخاب کند، خوب تربیتش نماید و قرآن را به او تعلیم دهد.»
حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) می فرمایند: «تجبُ للولد علی والده ثلاثُ خصال:اختیاره لوالدته، و تحسین اسمه، و المبالغة فی تأدیبه»(9)؛ «واجب می شود از جانب پدر برای فرزند سه خصلت: انتخاب مربی خوب، انتخاب نام خوب و در تربیت وی تلاش فراوان کند.»
و نیز آن حضرت می فرمایند:«انّ خیر ما ورث الاباءُ لابناءهمُ الادب لا المال»(10)؛ «همانا بهترین چیزی که پدران برای فرزندان خود به ارث می گذارند، ادب است نه ثروت.»
پدر و مادر نه تنها فرزند خود را از نظر مادی و جسمی اداره می کنند، بلکه مهم تر از آن در تربیت روح و ایمان فرزند خویش نیز نقش مهمی دارند.
پدران و مادران مسلمان وظیفه دارند از دوران کودکی، فرزند خود را با خدا، قرآن، اهل بیت و احکام دینی آشنا نمایند و با عباداتی مثل نماز و روزه تمرین و پرورش دهند.
آری! همان طور که گفته شد، خانواده یکی از عوامل مؤثر در شکل گیری تربیت فرزند است و بدون شک خانواده است که می تواند روح ایمان و تقوا را در فرزند خود پی ریزی کند.
تربیت صحیح و اسلامی فرزند در درجه ی اول موجب افتخار پدر و مادر است و چنانچه والدین در این کار اهمال و سستی کنند، دچار مشکلات دنیوی و اخروی خواهند شد.
امام جعفر صادق(علیه السلام) می فرمایند:«بادرو اولادکم بالحدیث قبل ان یسبقکم الیهم المرجئة»(11)؛ «هرچه زودتر و سریع تر معارف اسلامی را به فرزندان خود بیاموزید، پیش از آن که منحرفان با آموزش های انحرافی بر شما سبقت بگیرند.»
پیامبر اسلام می فرمایند: «ادّبوا اولادکم علی ثلاث خصال: حبُّ نبیّکم و حبّ اهل بیته و قراءة القرآن»(12)؛ «فرزندانتان را به سه خصلت تربیت نمایید:
1- محبت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) 2- محبت اهل بیت (علیهماالسلام) 3- خواندن قرآن.»
حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) فرموده است:«و اما حقُّ ولدک: فان تعلم انه منک و مضافٌ الیک فی عاجل الدنیا بخیره و شرّه، و انک مسؤولٌ عما ولیتهُ به من حسن الادب و الدلالة علی ربّه و المعونة له علی طاعته.»(13)؛ «حق فرزندت آن است که: بدانی او از توست و خوب و بدی های او در این دنیا وابسته به توست. وظیفه داری فرزندت را به ادب نیکو پرورش دهی و او را به خداوند بزرگ راهنمایی کنی و در اطاعت و بندگی پروردگار یاری اش نمایی.»
حضرت امام محمد باقر(علیه السلام) می فرمایند:
«هرگاه کودک به سه سالگی رسید، هفت بار به او بگو لا اله الا الله، سپس به حال خودش واگذار تا سه سال و هفت ماه و بیست روز شود، آن گاه ذکر محمد رسول الله را هفت بار برایش بخوان. دوباره به حال خودش واگذار تا چهار ساله شود، در این سن هفت بار یادش بده که بر محمد و آل او صلوات بفرستد «اللهم صل علی محمد و آل محمد»
در سن پنج سالگی دست چپ و راست را به وی بیاموز، وقتی که یاد گرفت، صورتش را به طرف قبله کن و سجده کردن را به او آموزش ده.
بعد در شش سالگی وضو گرفتن را به او یاد بده، سپس نماز را به او بیاموز و دستور نماز خواندن به وی بده و در کوتاهی نمودن در امر نماز او را تهدید کن.»(14)
امام صادق(علیه السلام) فرموده اند:
«روزی پیامبر اسلام می خواست نماز بخواند، امام حسین پهلوی آن حضرت ایستاده بود، وقتی پیامبر خواست تکبیر بگوید، امام حسین نتوانست تکبیر بگوید. رسول خدا، تا هفت مرتبه تکبیر را تکرار کرد تا امام حسین توانست ذکر «الله اکبر» را بر زبان جاری نماید.»(15)
شیوه ی کاشف الغطاء در تربیت فرزندش
مرحوم آیت الله شیخ جعفر کاشف الغطاء در تربیت فرزندش روشی آموزنده و مؤثر داشت. در حالات وی نوشته اند که:
«او می خواست پسر نوجوانش را به سحرخیزی و شب زنده داری عادت بدهد، به طوری که تا پایان عمر از روی علاقه و میل قلبی به این کار ادامه بدهد.
شبی پیش از اذان صبح کنار بستر پسرش آمد و به آرامی او را بیدار کرد و گفت: عزیزم! برخیز تا به حرم مطهر مولای متقیان علی مشرف گردیم.
پسر نوجوان چشمان خواب آلودش را مالید و گفت: بابا جان! شما بروید، من خودم می آیم.
پدر گفت: نه من ایستاده ام تا با هم برویم.
پسر برخاست، وضو گرفت و به اتفاق پدر به سوی حرم مطهر روانه شد. جلو حرم امیرالمؤمنین مرد مستمندی نشسته و دستش را پیش مردم دراز کرده بود، پدر از پسرش پرسید: فرزندم! این مرد برای چه در اینجا نشسته است؟
پسر گفت: برای گدایی و دریافت کمک از مردم.
پدر گفت: تو فکر می کنی چه قدر پول از این طریق به دست می آورد؟
پسر گفت: شاید چند درهمی عایدش گردد.
پدر گفت: آیا مطمئن هستی این مبلغ را به دست خواهد آورد؟
پسر گفت: البته به طور قطع نمی توان آن را پیش بینی کرد، شاید مبلغی عایدش شود، شاید هم دست خالی برگردد.
در اینجا پدر دانا و نکته سنج که زمینه را برای بیان مطلب خود آماده دید، گفت: پسرم! ببین این مرد فقیر برای به دست آوردن مبلغی از ثروت دنیا که به آن یقین هم ندارد، در این موقع شب آمده اینجا و دستش را پیش مردم دراز کرده است.
تو که واقعاً به پاداش هایی که خداوند برای سحرخیزی و خواندن نماز شب تعیین فرموده، یقین داری و سخنان امامان معصوم را باور کرده ای، پس چرا در انجام آن سستی به خود راه می دهی؟
مطمئن باش که خداوند مهربان به تمام وعده هایش عمل می کند و پاداش عمل ما را به طور کامل می پردازد و هیچ کس را محروم نمی سازد.
این شیوه ی زیبا، در اعماق وجود فرزند جای گرفت و نتیجه اش آن شد که وی تا آخر عمر، سحرخیزی و نماز شب و تهجد را ترک نکرد.»(16)
با توجه به احادیث ذکر شده و توصیه های پیشوایان معصوم روشن شد که خانواده چه نقش مهم و کلیدی در تربیت و ادب فرزند خود دارد. بنابراین توضیح درباره ی فلسفه وجودی و آموزش حجاب که یکی از نمودهای تربیتی، اخلاقی و دینی است، باید از خانواده شروع شود.
والدین به ویژه مادران وظیفه دارند که دختر خود را از همان دوران کودکی به حجاب سفارش کرده و آثار و فواید و برکات حجاب در جامعه را به او بشناسانند تا فرزند وی با اطلاع کامل نسبت به حجاب و پوشش وارد جامعه شود و طرز فکر و برداشت صحیح و درستی از حجاب در ذهن داشته باشد.
پدر و مادر باید به فرزند دختر خود آموزش دهند که حجاب و رعایت آن برای زن شخصیت آور است و چون اسلحه ای برای تأمین شرافت و عظمت زن کارساز است.
بی توجهی والدین نسبت به فرزند دختر خود به ویژه در سنّ تکلیف، زمینه ساز بی حجابی فرزند می شود. چیزی که در سال های اخیر بیشتر به چشم می خورد این است که به مسئله ی حجاب دختران کم سن کمتر توجه می شود و بسیار مشکل است دختری را که تا قبل از تکلیف هیچ الزامی برای رعایت حجاب نداشته است به یک باره به حجاب فرا خواند. بنابراین حجاب مسئله ای است که خانواده ها باید قبل از سنّ تکلیف به آن توجه داشته باشند و قبل از رسیدن به تکلیف آن ها را به رعایت آن ملزم کنند.
جای بسیار تأسف است که در جامعه، مادرانی محجب ظاهر می شوند که همراه آنان دخترانی بدحجاب دیده می شوند.
والدین باید از همان دوران بچگی دختران خود را به حفظ حجاب عادت دهند تا حجاب ملکه ی ذهن آنها شود و هنگام خارج شدن از منزل خود را ملزم به پوشش نمایند.
پیش از آن که شیاطین و مخالفان حجاب، با زمزمه های زهرآگین خود دختران و زنان را مورد هدف قرار دهند، این خانواده است که باید دختر خود را نسبت به حجاب آماده سازد. پدر و مادر باید به دختر خود بگویند که حجاب به عنوان یک پوشش برای زن مسلمان، واجب است رعایت شود.
و به یقین پدر و مادری که چنین رفتار کنند، در پیشگاه خداوند دارای پاداش خواهند بود و از جایگاه رفیعی در بهشت برخوردارند و از عذاب دوزخ رهایی می یابند.
امام موسی بن جعفر(علیه السلام) می فرمایند:«لیس من شیعتنا من لا تتحدّثُ المخدرات بورعه فی خدورهنّ»(17)؛ «از شیعیان ما نیستند، آنان که زنان و دختران خود را به عفاف و پاکدامنی ارشاد و راهنمایی نکنند.»
تربیت دختر
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:«من کانت له ابنةٌ فادّبها و احسنَ ادبها و علّمها فاحسن تعلیمها، فاوسع علیها من نعم الله التی اسبغ علیه کانت له منعةً و ستراً من النار»(18)؛ «هرکس دختری داشته باشد و او را نیکو تربیت نماید و علم بیاموزد و از نعمتی که خدایش ارزانی فرموده برای دختر گشایشی دهد، این عمل مانع از آتش برای او خواهد بود.»
درود و صلوات خداوند و ملائکه و انبیا و مقربان الهی بر آن خانواده ای که در حفظ حجاب زن و دختر خود دقت داشته و کوشا باشد.
حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) به مناسبت های مختلف در جمع بانوان کشور فرمایشاتی داشته و در مورد دامن مادران که اولین مکتب و محلّ تربیت فرزندان می باشد، تأکید زیادی کرده اند و مادران را مؤظف می دانند که فرزندان خود را خوب تربیت کنند و در این وظیفه هیچ گونه کوتاهی را جایز نمی شمارند.
ایشان می فرمایند:
«مادرها مبدأ خیرات هستند، اگر خدای ناخواسته مادرانی باشند که بچه ها را بد تربیت کنند، مبدأ شرند»(19)
«شما در اول که بچه ها در دامن شما بزرگ می شوند، مسؤول افعال و اعمال آنها هم شما هستید. همان طور که اگر یک بچه ی خوب تربیت کنید، ممکن است که سعادت یک ملت را همان یک بچه تأمین کند.»(20)
«دامن مادر بهترین مکتب است برای اولاد»(21).
«دامن مادر بزرگ ترین مدرسه ای است که بچه در آنجا تربیت می شود.»(22)
«اگر از دامن مادر این تربیت خوب شروع شد و مادر، بچه را خوب تربیت کرد و به دبستان تحویل داد، دبستان هم خوب تربیت کرد و به دبیرستان تحویل داد، آنجا هم همین طور تا دانشگاه یا مدارس علمی دیگر، آنها هم خوب تربیت کردند، یک وقت در یک برهه از زمان می بینید که جوان ها همه خوب از کار در آمده اند و یک مملکت را به طرف خوبی می کشانند.»(23)
«دامن مادرها، دامنی است که انسان از آن باید درست شود، یعنی اولین مرتبه ی تربیت، تربیت بچه است در دامن مادر. برای اینکه علاقه ی بچه به مادر بیشتر از همه ی علایق هست و هیچ علاقه ای بالاتر از علاقه ی مادری و فرزندی نیست. بچه ها از مادر بهتر چیز أخذ می کنند.»(24)
چنانچه ملاحظه می شود، حضرت امام(رحمه الله علیه) تأثیر و نقشی که زن و مادر در تربیت و شکل گیری شخصیت فرزندان دارد را فراتر و مؤثرتر از دیگر عوامل می دانند.
پی نوشت ها :
1. صحیفه سجادیه.
2. آثار الصادقین، ج27، ص 177.
3. میزان الحکمه، ج10، ص 720.
4. آثار الصادقین، ج27، ص 178، حدیث 12.
5. کودک فلسفی، ج2، ص 5.
6. همان، ص 3.
7. نهج البلاغه، حکمت 54.
8. نهج البلاغه، حکمت 399.
9. تحف العقول، ص 337، حدیث 67.
10. آثار الصادقین، ج27، ص 215.
11. چهل حدیث تربیت، ص 59.
12. آثار الصادقین، ج27، ص 176.
13. تحف العقول، ص 269.
14. آثارالصادقین، ج27، ص 179.
15. بانوی نمونه اسلام.
16. تعالیم آسمانی اسلام، ص 242.
17. دُرَرُالکلام، حسین حائری کرمانی، ص 136.
18. آثارالصادقین، ج 27، ص 167.
19. صحیفه نور، ج 8، ص 162.
20. همان، ج 6، ص 137.
21. همان، ص 293.
22. همان، ج8، ص 240.
23. همان، ص 162.
24. همان، ج 7، ص 76.
برگرفته از : خرّمی مشگانی ابراهیم/ جرا حجاب/انتشارات مرسل/تهران چاب سوم 1387
منبع : rasekhoon.net
احترام به شخصیت کودکان
سرباز ولایت
قرآن وحدیث سبک زندگی اسلامی تربیت ازدیدگاه اسلام
احترام به شخصیت کودکان
چکیده: ایجاد شخصیت و حس اعتماد به نفس، از مسئولیت های مهم تربیتی والدین است. کودکان با شخصیت، مردان موفق آینده‌اند و کودکان تحقیر شده و زبون، در زندگی آینده خویش، با شکست و ناکامی روبرو خواهند شد.
رهروان ولایت
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم ) در رفتار و منش خود راه پرورش و تربیت صحیح کودک را به مردم نشان می داد. آن حضرت نسبت به کودکان بسیار مهربان و دلسوز بود و با آنان رفتاری محبت آمیز داشت و به یاران خود همیشه سفارش می کردند که با کودکان با مهربانی برخورد کرده و از هر گونه تندی و خشونت و بی مهری نسبت به کودکان خودداری کنند.
در اینجا، نمونه هایی از سیره تربیتی آن حضرت نسبت به کودکان را بیان می کنیم تا خود نیز عامل بر آن باشیم:
داستان 1:
هرگاه کودکی متولد می شد و را برای نامگذاری یا دعا به حضور رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) می آوردند، حضرت برای احترام والدینش، او را با آغوش باز می گرفت و در دامن خویش می گذاشت ، حتی گاهی اتفاق می افتاد که کودک در دامان پیامبر، ادرار می کرد. در این حال اطرافیان وقتی آن را مشاهده می کردند ، به روی کودک فریاد می زدند و ناراحت می شدند تا او را از ادرار کردن باز دارند. پیامبر خدا (صلی الله و آله وسلم )، آنان را از این کار باز می داشت و می فرمود: با با ناراحتی و با عصبانیت از ادرار کودک جلو گیری نکنید. سپس کودک را آزاد می گذاشت تا ادرار کند. وقتی مراسم دعا یا نامگذاری تموم می شد ، والدین کودک با خوشحالی فرزند خویش را می گر فتند و کمترین آزردگی و ناراحتی در چهره ی رسول خدا (صلی الله و آله وسلم) دیده نمی شد. وقتی آنها می رفتند پیامبر لباس خویش را می شست و تطهیر می کرد.
یکی از راه های ابراز محبت والدین به فرزند، تهیه کردن وسایل بازی و سرگرمیِ مناسب سن آنهاست. از دیدگاه روان شناسان کودک هرگاه کودک از والدین بخواهد که با او بازی کنند، پدر و مادر باید به این درخواست او پاسخ مثبت دهند، ولی شیوه اداره بازی را بر عهده کودک بگذارند و خواسته های خود را بر او تحمیل نکنند، زیرا بازی، افزون بر اینکه نشاط و شادابی را به کودک هدیه می کند، به رشد استعدادهای نهفته او نیز می انجامد. پیامبر گرامی اسلام با تأکید بسیار بر این موضوع، خود در بازی فرزندانشان، شرکت و به نظارت بر بازی آنها، آنان را بر این امر تشویق می کردند. نمونه این سیره را در داستان زیر می توان مشاهده کرد.
داستان2: هرگاه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) از سفر بر می گشت و در راه با کودکان بر خورد می نمود، به احترام آنان می ایستاد. سپس دستور می داد کودکان را می آوردند و از زمین بر می داشتند و به آن حضرت می دادند.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم)، بعضی را در آغوش می گرفت، بعضی را بر پشت و دوش خود سوار می کرد و به یاران خویش می فرمود: «کودکان را بغل بگیرید و بر دوش خود بنشانید» کودکان از این برخورد محبت آمیز بی نهایت خوشحال می شدند و این خاطرات شیرین را هرگز فراموش نمی کردند.
نتیجه:
کودکان در سنین مختلف، نیازمند توجه و احترام دیگران هستند. روح ظرافت و حساس کودک، با کوچک ترین حرکت نادرست، ناراحت و پژمرده می شود. پس باید از هرگونه تحقیر و تمسخر کودک و به زبان آوردن عیب ها و خطاهای او به ویژه در مهمانی ها و دیدارهای خانوادگی پرهیز کرد و با شیوه ای خردمندانه به تأیید ویژگی های مثبت وی و تشویق او پرداخت.
منابع:
1.بحار الانوار ، ج 6 ص 153
2.محجة البیضاء ج3 ص 366
لینک های تصویری
يادداشت ویژه
-
ایران همدل (پویش کمک به مردم مظلوم فلسطین ولبنان)
ایران همدل (پویش کمک به مردم مظلوم فلسطین ولبنان)
ایران همدل
حکم قطعی شرعی این است که بر همه واجب است تلاش کنند، کمک کنند و فلسطین را به مسلمانها، به صاحبان اصلی‌اش برگردانند. و کنار مردم لبنان و حزب‌الله سرافراز بایستند و در رویارویی با رژیم غاصب آنان را یاری کنند.
رهبر انقلاب اسلامی | ۱۴۰۳/۷/۷ و ۱۴۰۳/۷/۴
آخرين مطالب
