احیاگر معروف

معرفی کتاب «به بلندای آن ردا» داستانی از کرامات حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع)

مهمترین ویژگی به بلندای آن ردا، انتخاب یک زاویه دید متفاوت برای گفتن از عظمت شخصیت حضرت رضا علیه السلام است. داستان این کتاب از گفتگوی میان مامون عباسی و معشوقه‌اش آغاز می‌شود و با بازگشت‌های متعدد به گذشته، مقطع زمانی ورود حضرت به خاک ایران و  ولایت‌عهدی امام رضا علیه‌السلام در توس را روایت می‌کند.

نام سید مهدی شجاعی برای کسانی که ادبیات مذهبی را در ایران دنبال می‌کنند نامی آشناست. او که ید طولایی در خلق رمان‌های آیینی و مذهبی دارد، با کتاب‌هایی مثل «سقای آب و ادب» و «پدر، عشق و پسر» به یکی از نویسندگان محبوب ادبیات ایران تبدیل شده است و نوشته‌هایش برای کسانی که می‌خواهند متن ادبیِ آیینی بنویسند  حکم الگو را دارد. ادبیات آیینی اما انگار یک میراث در خانواده شجاعی است چرا که پسر سید مهدی شجاعی یعنی سید علی هم چند سالی می‌شود که قلم خود را در راه خلق روایت‌های ادبی از زندگی و زمانی ائمه اطهار قرار داده است. یکی از بهترین آثار سید علی شجاعی داستانی است که درباره زندگی حضرت امام رضا نوشته است: به بلندای آن ردا.

مهمترین ویژگی به بلندای آن ردا، انتخاب یک زاویه دید متفاوت برای گفتن از عظمت شخصیت حضرت رضا علیه السلام است. داستان این کتاب از گفتگوی میان مامون عباسی و معشوقه‌اش آغاز می‌شود و با بازگشت‌های متعدد به گذشته، مقطع زمانی ورود حضرت به خاک ایران و  ولایت‌عهدی امام رضا علیه‌السلام در توس را روایت می‌کند. در واقع انتخاب زاویه نگاه دشمنان حضرت برای بیان زندگی ایشان، یک انتخاب جسورانه و مخاطره‌آمیز است که کار نویسنده را برای خلق روایت دشوار می‌کند اما سید علی شجاعی با ظرافت و دقت از پس این کار سخت برمی‌آید و با این تمهید داستانی خاص، یک تصویر کمتر درک شده از فضایل پرشمار آقا علی بن موسی الرضا علیه‌السلام را بازآفرینی می‌کند. تغییر پیوسته راویان هم تمهید هوشمندانه دیگری است که باعث می‌شود لحن و بیان کتاب یکنواخت نشده و ریتم قصه به درستی حفظ شود. از این منظر اگر نگاه کنیم، «به بلندای آن ردا» یک کتاب خوش‌تکنیک است که برای خلق یک روایت مذهبی در دام کلیشه‌ها نیفتاده و با ایده‌های خلاقانه و رو به جلوی فرمی خود، به امکان‌های در دسترس برای اهالی ادبیات آیینی اضافه می‌کند.

«به بلندای آن ردا» از یک زبان فاخر داستانی بهره می‌برد. زبانی با دو ویژگی برجسته؛ اول فخامت برخاسته از مطالعات گسترده نویسنده و دایره واژگان قدرتمند او و دوم ، بهره‌مندی از یک زبان روایتگر. به بلندای آن ردا از یک زبان داستانی پالوده و تراش خورده بهره می‌برد که فقط می‌توان آن را با دیالوگ‌های سریالی مثل مختارنامه مقایسه کرد: ترکیب همزمان استواری ادبی و همه‌فهمی در یک روایت تاریخی که باعث می‌شود هم مخاطب خاص و حرفه‌ای از خواندن کتاب لذت ببرد و هم مخاطب عام و کمتر متخصص، با جهان کتاب ارتباط برقرار کند.نویسندگان زیادی در طول تاریخ ادبیات ایران کوشیده‌اند به ساحت مقدس خورشید خراسان ادای احترام کنند. برخی نویسندگان دوران زندگی حضرت رضا را دستمایه قرار داده و برخی دیگر نقش پررنگ یاد و نام ایشان در زندگی روزمره مردم ایران را. در میان تمام آثار رضوی ادبیات ایران اما «به بلندای آن ردا» یک اثر ویژه است چرا که با ترکیب زبانی پخته، بیانی سنجیده و روایتی پرکشش در کمتر از ۱۶۰ صفحه تصویری واضح، درک‌شدنی و دوست‌داشتنی از دوران باشکوه امامت حضرت رضا علیه‌السلام به دست می‌دهد؛ تصویری که خلق آن فقط در توان قدرت کلمات و معجزه «ادبیات» است.