احیاگر معروف

نگاهی به یک قرن زندگی آیت‌الله صافی گلپایگانی

به گزارش گروه اخبار داخلی دفاع‌پرس، آیت الله شیخ «لطف‌الله صافی گلپایگانی» مرجع عالیقدر تشیع، اسلام‌شناس و اندیشمند بزرگ معاصر شب گذشته در سن ۱۰۲ سالگی پس از تحمل دوره‌ای بیماری به ملکوت اعلی پیوست.

مرحوم آیت الله شیخ لطف‌الله صافی در ۳۰ بهمن ۱۲۹۷ هجری شمسی در گلپایگان متولد شد. وی تحصیلات خود را در گلپایگان آغاز و ادبیات عرب، کلام، تفسیر قرآن، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح، در زادگاه خود به سرانجام رساند.
ایشان در ۲۳ سالگی از گلپایگان به قم هجرت کرد و در محضر آیت الله سید محمدتقی خوانساری، آیت الله سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، آیت الله سید صدرالدین صدر، آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی حاضر می‌شد.

آیت الله صافی گلپایگانی پس از چهار سال اقامت در قم، به مدت یک سال در نجف ساکن شد و از محضر آیت الله محمدکاظم شیرازی، آیت الله سید جمال‌الدین گلپایگانی و آیت الله شیخ محمدعلی کاظمی حاضر شد. او با دختر آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی ازدواج کرد.

فقیهی آگاه در حوزه‌های علمی-حوزوی و فعال در عرصه سیاسی و اجتماعی

آیت الله لطف‌الله صافی، از شاگردان برجسته آیت‌الله بروجردی بود و توانایی ویژه علمی او موجب شد پاسخگویی به سوالات فقهی و کلامی و همچنین نگارش کتاب منتخب الاثر، از سوی آیت الله بروجردی به وی واگذار شود. او همچنین از مشاوران نزدیک و همچنین از اعضای شورای استفتای آیت‌الله بروجردی بوده است.

آیت‌الله صافی گلپایگانی، پس از درگذشت آیت‌الله سید محمد رضا گلپایگانی در آذرماه ۱۳۷۲ شمسی، به عنوان مرجع تقلید شناخته شد. آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی در وصیت‌نامه خود، ایشان را مجتهد مسلم و عادل خوانده بود.

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حضور در صحنه‌های مختلف مبارزه با رژیم ستمشاهی باعث حساسیت ساواک، نسبت به این فقیه آگاه گشت و بالاخره به توقیف یکی از کتب ایشان که حاوی مطالبی در نقد فساد رژیم شاه بود، منجر شد.

فعالیت‌های علمی و حوزوی این مرجع عالیقدر باعث نشد که از حضور اجتماعی و سیاسی پرهیز کند.

مهم‌ترین آثار و تألیفات آیت الله صافی گلپایگانی

ایشان عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی که از ۲۸ مرداد تا ۲۴ آبان ۱۳۵۸ شمسی تشکیل شده بود و مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشت. همچنین در سال ۱۳۵۹ شمسی، با حکم حضرت امام خمینی، عضو فق‌های شورای نگهبان و اولین دبیر شورای نگهبان بود.

همچنین می‌توان آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی را از نویسندگان پرکار شیعی دانست، آنچنان که بیش از ۸۰ عنوان کتاب از وی به زبان‌های فارسی و عربی منتشر شده است. برخی از آثار او به زبان‌های انگلیسی و اردو ترجمه شده و پاره‌ای از این کتاب‌ها برنده جایزه کتاب سال ولایت و کتاب سال مهدویت شده‌اند. ازآن جمله می‌توان به «منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر» اشاره کرد که درباره امام مهدی (عج) و در ده فصل است. نصوص مرتبط با دوازده امام، نصوص مرتبط با امام زمان، و تاریخ زندگی و چگونگی ظهور آن امام، بخش‌های اصلی کتاب است. این کتاب در سال ۱۳۸۰ شمسی، در سه جلد چاپ شده که مجموعاً ۱۴۰۰ صفحه است. منتخب الاثر، در اولین دوره کتاب سال ولایت، اثر برگزیده شناخته شد و در اولین دوره کتاب سال مهدویت، اثر برتر نام گرفت.

برخی از مهم‌ترین آثار این مرجع عالیقدر بدین شرح است: الاحکام الشرعیة ثابتة لا تتغیر، التعزیر، احکامه و ملحقاته، اوقات الصلوات، بیان الاصول، ثلاث رسائل فقهیة، ضرورة وجود الحکومة او ولایة الفقهاء فی عصر الغیبة، فروغ زیارت، سفرنامه حج، پرتوی از فضائل امیرمومنان علی (ع) در ۱۱۰ حدیث از کتب اهل سنت، پیام غدیر و ...

فقیه و متکلمی متواضع و با اخلاص

این مرجع عالیقدر، ولایت فقیه جامع‌الشرایط را از افتخارات شیعه می‌دانست و در این باره می‌گفت: تقدم بر فق‌ها و علما و دوری از آن‌ها موجب ضلالت و گمراهی است. اگر بخواهیم نظام اسلامی محفوظ باشد باید دین خود را از آنان بگیریم و بدانیم امروز این نظام دشمنان زیادی دارد که همه می‌خواهند به نظام ضربه بزنند. دلسوزان انقلاب باید هوشیار باشند و بدانند که غیرت و سربلندی کشور وابسته به حفظ هویت اسلامی و پیروی واقعی از احکام می‌باشد. همه احزاب و گروه‌ها باید برای رسیدن به هدف والای انقلاب اسلامی، روحیه انتقادپذیری داشته باشند و حتی از حقوق مسلم خود برای حفظ وحدت و امنیت و آرامش کوتاه بیایند.

تواضع مثال زدنی از خصوصیات آیت الله صافی بود؛ چند سال قبل در جریان مراسم عمامه گزاری طلاب غیر ایرانی در قم حضرت آیت الله صافی گلپایگانی بر دست یکی از طلاب آفریقایی بوسه زدند. این مراسم در مدرسه عالی امام خمینی در شهر قم برگزار شده بود و معظم له پس از گذاشتن عمامه بر سر یکی از طلاب از قاره آفریقا دست او را (به این نیت که خدمتگزار دین است) بوسیدند.

زهد، تقوی، اخلاص، قناعت، توکل، سعه صدر، صراحت لهجه و امر به معروف و نهی از منکر، از ویژگی‌های مهم روحی- اخلاقی این فقیه بزرگوار بود. وجودش، دریای بی کرانه عشق به انوار مقدس ائمه معصومین علیهم‌السّلام بود و هر صبح بعد از اقامه نماز، در دعای عهد، می‌شد ترنم تمنای دل عاشق و شیدایش نسبت به امام زمان (عج) را دشنید و او را عصر‌های جمعه، میان خیل عاشقان امام زمان (عج)، میهمان لحظه‌های پر معنویت مسجد جمکران دید.