احیاگر معروف

زندگی بدون تلویزیون

تلویزیون مثل خیلی از امکانات مدرن دیگر می‌تواند فرصت باشد یا تهدید، کمکی موثر برای والدین باشد در تربیت فرزند یا رقیبی سرسخت! این سبک زندگی و نحوه استفاده ما از تلویزیون است که آن را در کنار یا مقابل ما قرار می‌دهد. از اثرات سوء تماشای مفرط و بی‌قاعده تلویزیون بسیار گفته‌اند ، روندی که قطعا از تلویزیون ابزاری تهدیدآمیز می‌سازد. اما از پسِ تمام این گفته‌ها، دو سوال ذهن انسان را پر می‌کند: اول اینکه از تلویزیون چه‌طور استفاده کنیم تا فرصتی برای رشد کودکان و کمکی در تربیت والدین شود؟ و دوم: کودکان به جای گذران دائمی وقتشان مقابل تلویزیون چه کار کنند؟

بخش اول:

۱_هدفمند و هماهنگ باشیم

در پاسخ به سوال اول عرض می‌کنیم که محققان و روانشناسان توصیه می‌کنند تلویزیون در خانه هدفمند روشن شود، یعنی برای تماشای برنامه‌های از قبل انتخاب‌شده و نه به عنوان یک وضعیت دائمی. ضمن اینکه وظایف و تکالیف کودکان باید در اولویت بوده و با تماشای تلویزیون همراه نباشد. آماده‌سازی و پیش‌بینی ایجاد محدودیت در استفاده افراطی از رسانه‌ها باید از قبل صورت بگیرد و والدین باید سعی کنند پیشاپیش، به سیاست واحدی دست در این زمینه دست پیدا کنند. والدین باید قبلا در مورد زمان ایجاد یک عادت برای کودک خود در استفاده از تلویزیون بحث و گفتگو کنند. همچنین توصیه می‌شود اگر کودک علائمی از دشواری دقت از خود نشان می‌دهد، به صورت جدی کاهش یا حذف تماشای تلویزیون برای یک دوره آزمایشی صورت گیرد.

۲_استقلال زیادی ممنوع!

در ضمن کودکانی که در اتاقشان تلویزیون دارند تمایل بیشتری به تماشای برنامه‌های تلویزیون تحت نظارت کمتر دارند. بنابراین توصیه می‌شود تلویزیون در یک اتاق خانوادگی باشد تا والدین بتوانند به طور مرتب آن را روشن یا خاموش کنند.

۳_محتوا را دریابیم

محدودیت‌ها تنها به مدت‌زمان تماشای تلویزیون خلاصه نمی‌شود و لازم است بزرگسالان اعم از والدین یا اشخاص دیگری که با کودک در ارتباط هستند، نگاهی دقیق و انتقادی به محتوای برنامه‌هایی که کودکان در سنین مختلف به مشاهده آن می‌پردازند، داشته باشند. اگر بزرگسالان برای مشاهده تلویزیون و نوع برنامه های آن دقت و برنامه‌ریزی داشته باشند، می‌توانند از آنها به عنوان یک وسیله یادگیری استفاده کنند. این کار از طریق نشستن با کودکان هنگام تماشایا تلویزیون و بحث‌کردن، پرسیدن بعضی سوالات و کمک به آنها در تفسیر محتوای برنامه‌ها ممکن می‌شود. روانشناسان معتقدند همراهی والدین با کودکان در مشاهده برنامه‌هایی که کلیت مفیدی دارند، می‌تواند مانع جذب جزییات منفی احتمالی بشود.

۴_الگوی شایسته‌ای باشیم

یادمان باشد که والدین بهترین الگوی کودکان هستند و در صورتی که کودک مدام پدر و مادرش را در حال استفاده از ابزار الکترونیک ببیند یا تلویزیون همیشه روشن باشد، طبیعی است که کودک به این مسیر جذب می‌شود. کودکان نسبت به آنچه پیرامونشان می‌گذرد مقلد هستند وقتی والدینشان را مشغول کار دیگری مثل مطالعه ببینند همان کار را تقلید می‌کنند.

بخش دوم:

با توجه به توضیحاتی که قبلا داده شد، توصیه می‌شود تا روزانه وقت بسیار کوتاهی از کودک به تماشای تلویزیون بگذرد و این وظیفه والدین را در پرکردن اوقات فراغت کودک سخت می‌کند. ضمن اینکه تماشای تلویزیون باعث آزادی وقت والدین به خصوص مادر می‌شود و این نکته به راحتی قابل چشم پوشی نیست. قبل از ارائه هر پیشنهادی اجازه بدهید دو نکته را در نظر بگیریم. نخست یادآور شویم که دسترسی به هر امر نیکی مستلزم پرداخت هزینه‌های مادی یا معنوی است و فرزند صالح و نیکو نیز از این قاعده مستثنی نیست! لاجرم، لازم است بخصوص برای سال‌های قبل از دبستان اوقات بیشتری را صرف فرزندمان کنیم. و دوم آنکه طبیعتا مضرات استفاده از موبایل و دیگر تجهیزات الکترونیکی چنانچه بیشتر از تماشای تلویزیون نباشد، کمتر نیز نخواهد بود! بنابراین، استفاده از این ابزارها هم نه تنها در هر سنی مجاز نیست بلکه در صورت استفاده، نیازمند همان محدودیت‌ها بوده و قرار نیست جایگزینی برای تلویزیون باشند.

۱_با کودکمان زندگی کنیم

هر روزی از عمر کودکی‌اش که می‌گذرد، روزی منحصر به فرد است که تکرار نخواهد شد. تجربه این روزهای او همان خاطراتی است که بعدها آرزوی ناممکن تکرارش را خواهیم داشت! پس امروز تکرارنشدنی‌اش را دریابیم و اوقات بیشتری را با او بگذرانیم. از بازی‌های کودکی خودمان استفاده کنید و آن ها را دوباره با فرزندمان تجربه کنیم. لذت دوباره لِی‌لِی‌، گرگم به هوا، منچ، مارپله و… را از خودمان دریغ نکنیم. گاهی اجازه بدهیم فرزندمان خودش یک بازی هرچند بی‌معنا را اختراع کند و دقایقی همراهی‌اش کنیم. قصه‌گویی را فراموش نکنیم، کاری که در حین رتق و فتق امور خانه هم قادر به انجامش خواهیم بود. تفریح بیرون از خانه ولو به اندازه پیاده‌روی در پارک، هم برای کسب تجربیات جدیدی از دنیا برای او مفید است و هم برای تغییر ذائقه ما. لازم است والدین تقسیم کار کنند و پدرها هرچند کمتر، اما بخشی از اوقات فراغت فرزندشان را با همراهی آنها پر کنند.

۲_گروه هم‌سال را دریابیم

فعالیت گروهی آنقدر مفید است و حرف برای گفتن دارد که می‌شود به تنهایی برایش کتاب نوشت. از طرفی هر کس در هر سن و سالی که باشد و هرچقدر مشتاق برقراری ارتباط با افراد مختلف، باز هم هیچ گروهی بیش از گروه همسال برای او جذاب و اثرگذار نخواهد بود. خوب است از کودکان هم‌سال همسایه، دوستان یا اقوام – که ترجیحا با فرهنگ ما هم سو باشند- را دور هم جمع کنیم تا علاوه بر آنکه اوقات فراغت فرزندنمان پر می‌شود باعث رشد مهارت‌های اجتماعی و گروهی او شود. می‌توانیم برای گروه هم برنامه‌های مشخصی تعریف کنیم. مثلا برایشان برنامه حفظ شعر بگذاریم. یا هر بار یک نفر بنشیند و برای بقیه داستان بگوید و مسایلی از این دست. می‌توانیم از این برنامه‌ها تصویربرداری کنیم تا هم لحظات خوشی از کودکی‌شان را ثبت کرده باشیم و هم بعدا با تماشای فیلم خودشان، مجددا آنها را سرگرم کنیم.

۳_خلاق و خلاق‌پرور باشیم!

خلاقیت کیفیت زندگی افراد را تغییر می‌دهد. سعی کنیم هم خودمان خلاق باشیم و هم کودکمان را به این سمت سوق دهیم. مثلا می‌توانیم بعد از آنکه کودک یا کودکانمان حین بازی تمام اسباب‌بازی‌هایشان را در اتاق رها کرده‌اند و خانه را به هم ریخته‌اند یک بازیِ «جای این کجاست؟» راه بیاندازیم و به این ترتیب آن ها به سمت مسئولیت‌پذیری و جمع‌آوری وسایل در فضایی پرنشاط و پرجنب و جوش هدایت کنیم. می‌توانیم خودمان هم در این بازی شرکت کنیم تا کار برایشان خسته‌کننده نشود و در عین حال انجام امور در حین بازی باعث شود جمع‌کردن وسایلشان را وظیفه مادر نپندارند! یا از آن ها برای بردن وسایل غذاخوردن که حملش ساده و بی‌خطر باشد استفاده کنیم. به این ترتیب هم کار ما انجام می‌شود و هم او سرگرم می‌شود. حتی می‌توانیم برای آماده‌کردن عصرانه یا غذایی ساده با هم همکاری پرهیجانی داشته باشیم.

۴_نقاش‌باشی

از جمله فعالیت‌هایی که خلاقیت کودک را پرورش می‌دهد نقاشی است. ضمن اینکه نقاشی به ما کمک می‌کند تا با افکار و روحیات کودکمان دقیق‌تر آشنا شویم. اجازه بدهیم کوچکترها نقاشی نامفهومشان را برایمان شرح دهند و آنها را تا جایی که می‌شود تایید کنیم. بعضی اوقات می‌توانیم موضوعاتی را برای نقاشی پیشنهاد کنیم، مثلا از او بخواهیم اتفاقاتی که برایش لذت‌بخش بوده یا دوستشان داشته را نقاشی کند. بعضی اوقات همراهی ما می‌تواند هیجان نقاشی را برایش بیشتر کند. گاهی می‌توانیم تصاویر اسباب‌بازی‌هایش را برایش بکشیم تا آنها را رنگ کند.

۵_پدرانه‌ها

شاید خیلی از تفریحات بیرون از خانه مثل رفتن به شهربازی و باغ وحش از جمله اموری باشد که پدرها بتوانند عهده‌دارش شوند تا هم روز خاطرانگیز پدر و فرزندی را ثبت کنند و هم مادر بتواند فارغ از حضور فرزندان کمی به امور شخصی‌اش برسد، بخصوص اگر پدر و همسر مهربان بتواند دغدغه آماده‌کردن غذا را هم از ذهن خانم خانه کم کند!

منبع:سایت باحجاب