احیاگر معروف

بازخوانی فضائل حضرت خدیجه(س): خدیجه(س)،حامی رسالت و محب امامت

قطعا فضائل و مقامات حضرت خدیجه بدون اسباب و علت نمی تواند باشد. عقل و عنایات و الطاف الهی، ریشه فضائل و مقامات اوست.خدیجه با آنچه خداوند از بزرگی و خیر که نسبت به او اراده کرده بود،بانوی خردمند شریفی بود.
گروه آیین و اندیشه فرهنگ نیوز؛ دهم رمضان سال دهم بعثت برابر با رحلت همسرگرامی پیامبر عظیم الشان اسلام، حضرت خدیجه(س) است. خَدیجه دختر خویلد(۶۸ق‌ه-۳ق‌ه) نخستین همسر پیامبر اسلام(ص)، مادر حضرت صدیقه طاهره(س) و اولین زن ایمان آورنده به اسلام است.

نام کامل وی: بر اساس منابع تاریخی و رجالی، خدیجه بنت خویلد بن اسد بن عبدالعزی بن قصی بن کلاب بن مرة بن کعب بن لؤی بن غالب به فهر بن مالک بن نضر بن کنانه و مادرش:  فاطمه بنت زایده بن الأصم بن الهرم بن رواحه بن حجر بن عبد بن معیص بن عامر بن لؤی بن غالب بن فهر بن مالک است.  خدیجه در سال ۶۸ قبل از هجرت در مکه تولد شد. از القاب او در زمان جاهلیت «الطاهره» و «سیده قریش» بود. طبق عقاید شیعه و برخی دیگر از مسلمانان و تاریخ نویسان اسلامی، خدیجه عزیزترین زن پیامبر اسلام بود. عایشه نیز از پیامبر اسلام(ص) نقل کرده که حضرت، خدیجه را بهترین زنان خود می‌دانست.

فضائل حضرت خدیجه(س):

قرآن بر خلاف تصور برخی از افراد که فقط مردان را الگوی افراد و جامعه می دانند، آنجا که می خواهد الگوها و اسوه ها را معرفی کند، در کنار اسوه بودن حضرت ابراهیم و پیامبر اکرم(ص)،الگوها و نمونه هایی از زنان وارسته و همچنین زنان گمراه را نیز به جامعه و مومنان معرفی می نماید، از جمله می فرماید: ضرب الله مثلا للذین کفروا امراه نوح و امراه لوط کانتا تحت عبدین من عبادنا صالحین فخانتاهما فلم یغنیا عنهما من الله شیئا و قیل ادخلا النار مع الداخلین و ضرب الله مثلا للذین امنوا امراه فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه و  و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظالمین و مریم ابنت عمران التی احصنت فرجها فنفخنا فیه من روحنا و صدقت بکلمات ربها و کتبه و کانت من القانتین(تحریم11/12)

آیات فوق نشان می دهد که زنان بزرگ نه تنها الگو و اسوه برای زنان می باشند، بلکه مثال و نمونه برای کل جامعه می باشند. در همین راستا بیان فضائل و مقامات خدیجه سلام الله علیها می تواند برای کل جامعه اسلامی راهگشا باشد و الگوی زیبائی برای جامعه ایمانی قرار گیرد؛ چرا که به شهادت پیامبراکرم(ص) خدیجه از کاملترین زنان و بهترین الگوهایی است که فضائل و مقامات او به حد کمال رسیده است. این معنی را رسول اعظم با بیانات مختلفی مطرح نموده است. در یک جا فرمودند:«خیر نساء العالمین مریم، آسیه،خدیجه و فاطمه علیها السلام(خصال صدوق، باب خصال اربعه، ج1، ص96).در جای دیگر فرمودند: «ان الله اختار من النساء اربعا: مریم و اسیه و خدیجه و فاطمه(بحارالانوار/ج16/ص2)؛براستی خداوند از زنان عالم چهار زن برگزید:مریم،اسیه،خدیجه و فاطمه علیها السلام.

قطعا فضائل و مقامات حضرت خدیجه بدون اسباب و علت نمی تواند باشد. عقل و عنایات و الطاف الهی، ریشه فضائل و مقامات اوست. در کلمات برخی مورخان به این جملات بر می خوریم: کانت خدیجه امراه عاقله شریفه مع ما اراد الله بها من الکرامه و الخیر و هی یومئذ افضلهم نسبا و اعظمهم شرفا و اکثرهم مالا: خدیجه با آنچه خداوند از بزرگی و خیر که نسبت به او اراده کرده بود،بانوی خردمند شریفی بود. او در آن دوران از برترین افراد در نسب و بزرگترین شخصیت در شرف و ثروتمندی بود(تاریخ خمیس/ج1/ص263)

1.بصیرت ژرف

از بالاترین فضائل خدیجه کبری این است که از اندیشه بلند و فکر عمیق و بصیرت ژرف برخوردار بود؛ مخصوصا عقل عملی او در اوج خود قرار داشت. این امر را می توان از انتخاب پیامبر اکرم به عنوان شوهر آینده و شایسته خود از بین آن همه خواستگاران پولدار و تاجر فهمید.

2.ایمان و اسلام محکم و پایدار

همان بصیرت ژرف خدیجه که باعث انتخاب محمد(ص) برای همسری آینده او شد،عامل ایمان و اسلام نیز گشت. و باعث شد که لقب اول زن مسلمان را به خود اختصاص دهد. ابن عبدالبر به سند خود از پدر«ابی رافع» نقل می کند که پیامبر خدا در روز دو شنبه(مبعث) نماز گذارد و خدیجه در (ساعات)آخر همان روز نماز خواند(استعیاب/ج2/ص419)

و علی(ع) نیز بر ایمان و اسلام خدیجه این گونه صحه گذاشت که :«لم یجمع بیت واحد یومئذ فی الاسلام غیر رسول الله و خدیجه و انا ثالثهم. اری نور الوحی و الرساله و اشم ریح النبوه»(تاریخ طبری/ج2/ص418)

خانه ای واحد در آن روز در اسلام جمع نشد غیر از رسول خدا (ص)و خدیجه و من که سومین آنان بودم. نور وحی و رسالت را می دیدم و بوی نبوت را استشمام می کردم. خدیجه تا اخرین لحظه بر آن ایمان پای فشرد و در راه اسلام فداکاری و گذشت نمود و یک لحظه از رهبر اسلام و حمایت او غافل نگشت.

3.از برترین بانوان دو سرا

برترین زنان جهان هستی را چهار زن تشکیل می دهند، چنانکه ابن اثیر از انس بن مالک از پیامبر اسلام نقل کرده که فرمودند: خیر نساء العالمین مریم، اسیه، خدیجه و فاطمه. عکرمه از ابن عباس نقل می کند که حضرت رسول اکرم(ص)فرمودند:«افضل نساء اهل الجنه خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و مریم ابنه عمران و اسیه بنت مزاحم امراه فرعون(اسدالغابه/ج5/ص437)

4.مادر زهرا(س)

طبق نص قران کریم همسران پیامبر(ص) مادران روحانی مومنان و ام المومنین هستند(و ازواجه امهاتهم»(احزاب/5) هکسران او(پیامبر) مادران مومنین هستند و خدیجه از برترین مصداقهای آیه به شمار می رود.. و این سعادت در بین همه زنان حضرت،نصیب خدیجه گشت که یازده امام از نسل او از طریق فاطمه زهرا(س) پدید آید.

5.سخاوت انفاق بی بدیل

ثروت خدیجه در آن دوران زبانزد خاص و عام بود. ثروت این بانوی کاردان و عاقله به قدری زیاد بود که ماداران درجه یک قریش چون «ابو جهل و عقبه بن ابی معیط» در نزد او ناچیز به شمار می رفتند. خدیجه بعد از ازدواج با پیامبر اکرم خدیجه تمامی این ثروت را در اختیار رسول خدا(ص) قرار داد و عرض کرد: البیت بیتک و انا امتک: خانه من خانه تو و من هم کنیز تو هستم(بحارالانوار/ج17/ص309) .

ورقه بن نوفل،عموی خدیجه بعد از این قضیه کنار کعبه آمد و بین زمزم و مقام ابراهیم ایستاد و با صدای بلند گفت: ای عرب!بدانید که خدیجه شما را شاهد می گیرد که خود همه ثرئتش را از غلامان وکنیزان،املاک، دامها، مهریه و هدایایش را به محمد (ص)بخشیده است و همه آنها هدیه ای است که محمد آن را پذیرفته است و این کار خدیجه به خاطر علاقه و محبت او به محمد است. شما در این باره گواه باشید و گواهی دهید.(همان/ج19/ص63)

6.حامی رسالت و محب امامت

چهار زن در این دنیا به حد کمال رسیده اند و به عنوان زنان نمونه و شایسته هستی شناخته شدند. آسیه، مریم،خدیجه و فاطمه(س). ازمهم ترین اشتراکات این چهار زن، حمایت و طاعت از زهبری و پیشوایان زمان خود بوده است. آسیه تا پای جان از رهبری و رسالت موسی حمایت نمود، مریم با تحمل تهمت و رنجها پایه های رسالت عیسی را محکم نمود و فاطمه زهرا(س) تا مرز شهادت از امام خویش پشتیبانی نمود و اما خدیجه از حامیان راستین رسالت بود. او نیز جان و مال خویش را تقدیم رسالت نمود. او هم رسالت مدار بود و هم امامت محور. هم حامی و همگام رسالت بود و هم محب و طرفدار امامت.

در مورد حمایت و ارادت خدیجه به نبی مکرم اسلام(ص) سخن های بی شماری گفته شده است. اما در مورد محبت و ارادت خدیجه نسبت به علی(ع)، مجلسی چنین نقل می کند: پس از ازدواج پیامبر با خدیجه[ تولد علی فرزند ابوطالب]،خدیجه را از دوستی و محبت علی خبر داد. و خدیجه پس از آن[به علی محبت فراوان داشت] و برای آن حضرت به وسیله خدمتکارانش لباس،زیور آلات،کنیز و ملزومات می فرستاد؛ به گونه ای که مردم می گفتند: علی برادر محمد(ص) و محبوب ترین افراد نزد اوست و نور چشم خدیجه به حساب می آید..الطاف و محبت های خدیجه صبح و شام به خانه ابوطالب روان بود(بحارالانوار،ج37/ص43)

در خصوص امامت امیر مومنان، رسول خدا به خدیجه فرمودد:«هو مولاک و مولی المومنین و امامهم بعدی».آن گاه دست خود را بالای دست امیرمومنان گذاشت و خدیجه دست خود را بالای دست پیامبر(ص) قرار داد و این گونه بیعت ابدی ولایت مداری را انجام داد(محلاتی، ریاحین الشریعه/ج2/ص209).