احیاگر معروف

حتی هنگام شهادت هم نگران افتادن چادرش بود

در متن زیر گفت و گویی با خانم فاطمه فرهانیان، خواهرشهید مریم فرهانیان شده است که ایشان درطول جنگ ازهم رزمان نزدیک شهید بوده و لحظات فراموش نشدنی را درکنار ایشان سپری کرده است. شهید مریم فرهانیان امدادگر زمان جنگ و دوران افتخارآفرین هشت سال دفاع مقدس هستند که زندگی کوتاه اما پر برکتشان مخصوصاً از شروع انقلاب تا زمان شهادت -سال ۶۳- سراسرعشق و ایمان و مجاهدت درراه خداست. فردی که خدمات بسیار ارزنده ای در ابعاد گوناگون و درحد توان خودش تقدیم کرد و نهایتاً هم به فیض شهادت نائل آمد. این مصاحبه را به مناسبت سالگرد شهادت ایشان به اختصار در زیر بیان می کنیم.

از کودکی مریم و تفاوت های او با دیگران بگوئید؟

من یک بار از مادرم درباره مریم پرسیدم او این طورگفت: مریم حتی دردوران کودکی خیلی دختر قانعی بود و اهل زیاده طلبی و ریخت و پاش نبود. باتوجه به شرایط آن زمان هوای مرا زیاد داشت و می دیدم که دوست دارد مرا خوشحال کند وخوشحال ببیند اما آن چیزی که من ازدوران کودکی مریم یادم می آید گذشت او درمسائل مختلفی بود که پیش می آمد.

تفاوت و شباهت خواهر شهیدتان با جوان های حالا چیست؟

فکرمی کنم هرانسانی درهرمقطعی از زمان تفاوت ها و شباهت هایی با دیگران دارد. به نظرم توی جوان های این دوره هم خیلی هاشون شبیه مریم هستند با وجود این که انقلاب و هشت سال دفاع مقدس و خیلی اتفاقات مهم دیگه رو ندیدند. البته بعضی هاشون هم اصلاً شباهتی به مریم ندارند. اما تفاوت مهم در نوع فکر کردن و به دنبال آن نوع عملکرد است. مریم خیلی اهل فکر بود. اهل تحقیق بود همان موقع هم بحث ها زیاد بود، جریانات زیاد بود اما با اون سن کم هم مطالعه می کرد هم تحقیق و هم از اهل فن سوال می کرد تا مبادا به اشتباه بیافتد. حتما اگر مریم زنده بود می گفت؛ آی جوانا همتون رو می گم دشمن از همه جا و همه کس ناامید شده، نکنه شما حواستون پرت بشه دشمن رو امیدوار کنید، حواستون جمع باشه.
جوان هایی رادیدم که خیلی شبیه مریم هستند. تحرک و پویایی شون، تلاششون، تعهدشون، عشقشون به دین و راه درست و حتی حجابشون و خیلی چیزهای دیگه ….

ازخودسازی معنوی شهید برایمان بگوئید؟

مریم از جهت مسائل عرفانی، معنوی، اخلاقی، علمی و خودسازی روی خودش کار می کرد. درکمال آرامش و دور از چشم دیگران و تنها در محضرخدا خودش رو می ساخت و انگاربرای رفتن آماده می شد. مسئله خودسازی، برای مریم هم مانند بعضی از جوان های دیگر خیلی مهم بود. چیزی که امروزه شاید کمتر به آن توجه می شود.
وقتی جنگ شروع شد، مریم فقط ۱۶ سال و ۸ ماه سن داشت اما باتوجه به اهمیت و ارزش خاصی که برای تزکیه نفس وخودسازی قائل بود و هم چنین گذرانقلاب از او انسانی دیگر ساخته بود و همین امر باعث شده بود تا بعضی اوقات مسئولیت ها و کارهای مهمی به او محول بشود.
او بسیار تزکیه نفس می کرده است. او همیشه می گفت: «ماازاسلام چی فهمیدیم؟ هیچی! فقط ادای مسلمان ها رو در می یاریم.» تازه این قدر که خودسازی می کرد و مراقبت از نفس خودش و اخلاق و رفتارش می کرد هنوز ناراضی بود.

ازنظم و آراستگی ظاهریش بگوئید؟

او هم مثل خیلی از جوان های حالا که ظاهرشون برایشان خیلی مهم است؛ دقت کافی رو داشت اما کاری نمی کرد که توجه دیگران را به خودش جلب کند. ما در شرایط سختی کارمی کردیم. در یک محیط کاملا مردانه. سر و کار ما هم که تماماً با رزمنده ها و زخمی ها و گاهی اسرا بود. هیچ وقت یادم نمی رود همان موقع ها هم هر وقت صحبت حجاب و عفاف می شد می گفت باید طوری بپوشیم و در محیط حاضر بشویم که دیگران بدانند ما با حفظ حریم خودمان، حجابمان و عفتمان فقط برای کمک و در راه اسلام کار می کنیم. توی بیمارستان که بودیم برق نبود؛ روزهای اول جنگ و ماه های اول خیلی شرایط سختی بود. برای آب هم مشکل داشتیم. اون موقع ما با مقتنعه های بلند و مانتوهای بلند کار امدادگری می کردیم. یک باردیدم مقنعش را شسته است. بارها آن را تکاند و بعد برای چند دقیقه از دو طرف مقنعه را می کشید و دستش را ثابت نگه داشته بود. وقتی علت را پرسیدم، گفت: حالا که شرایط اتو کردن رو نداریم باید چند دقیقه باهمان حالت که مقنعه هنوز نم دارد اون رو نگه دارم تا وقتی خشک شد؛ چروک نباشد. این طوری انگار آن را اتوکردی. خیلی مواظب تمیزی و آراستگی ظاهریش بود. البته در چارچوب دین. حجاب و پوشیدگی اش همیشه برای همه نمونه بود.

فکرمی کنید چرا مریم به عنوان اسوه شهادت و مجاهدت زن ایرانی معرفی شد؟

چرا هم چین جوانی الگو نباشد؟ جوان های ما دنبال چی هستند. دنبال چی می گردند والله بیایند بگویند ما هستیم الان هم جنگه، بدتر از جنگی که زمان شهید مریم فرهانیان بود. مهم تر و حساس تر از اون موقع، هر جوانی الان بیاد بگه خدا من هستم با هر چه دارم، مطمئن باشد کم از شهید فرهانیان ها نیست. برای این که الان سخت تر دشمن دارد تلاش می کند، خرجش فقط به قول آقا و رهبرمان یک بصیرت و بعد هم یک انتخاب آگاهانه که همه جوان های ایران اسلامی نشان دادند پای کارند و دشمن را ناامید کنند.

گویا تا آخرین لحظه شهادت نگران حجاب خود بود؟

بله همین طور است که شما می گوئید و این نگرانی در طول زندگی مریم هم وجود داشت. خیلی از حجاب و قبل از آن عفاف و پاکدامنی مراقبت می کرد. عکس های متعددی از جنازه شهید گرفتند. در تمامی این عکس ها شدت و همت مریم در نگهداشت مقنعه و حفظ آن رو با دستی که به خون بدنش آغشته است، می بینیم. من می شناسم مریم را، می دانم حتی در آن لحظه بیشتر از جونش مراقب بوده است که مبادا چادرش بیفتد یا مقنعه اش کنار برود.

نحوه شهادتش چگونه بود؟

مادرشهیدی بنام شهید مرزوق ابراهیمی که مریم و همکارانش مرتب به او سرکشی می کردند، از او و دوستانش می خواهد که بعد از مرگش حداقل سالگردهای شهید را که ۱۳ مرداد هرسال بود، بر سرمزار پسرش حاضر شده و خاطره او را زنده نگه دارند. مریم و همراهانش هم قول می دهند که هر ساله این وصیت مادر پیر شهید را انجام دهند. روز موعود فرا می رسد. سیزده مرداد سال ۱۳۶۳، در حالی که مهیای رفتن به گلزارشهدای آبادان بودند تا وصیت مادر شهید را عملی کنند، مورد اصابت ترکش خمپاره قرارمی گیرند که در این انفجار، مریم فرهانیان با ترکش بسیار کوچکی به قلبش شهید می شود.

منبع:سایت باحجاب