احیاگر معروف

الگوهای رفتاری پیامبر (ص)با کودکان

رهروان ولایت ـ پرسش:چند نمونه از الگوهای رفتاری پیامبر با کودکان را بنویسید؟

پاسخ:

در آغاز بیان مقدمه‌ای را به عنوان چراغ راهنمای زندگی لازم می دانیم.

کودکان از یک سو مزرعه وسیع استعدادها و تپه‌های معادن طلا و نقره های ناب فطری و طبیعی هستند. از سویی دیگر نیازهای روحی، روانی و جسمی گوناگون و زیادی دارند. از این رو فرزندان نیازمند پدران و مادران، خانواده، معلمان و مربیانی هستند که آن استعدادها و معادن پُر قیمت و نفیس را بشناسند و هم راه رسیدن و دستیابی به آن را بَلَد باشند، و هم از چگونگی پَردازش و تحلیل و تخلیص و تربیت و رشد و تعالی آن ها سر در بیاورند،  هم از ارزش و بهای آن آگاهی لازم داشته باشند.

 قطعا تنها آفریدگار جهان و انسان است که از کم و کیف استعدادها و معادن به ودیعه نهاده شده در درون انسان آگاهی کامل دارد. راه صحیح رشد و تربیت هر چیزی را به گونه کامل می داند. بعد از خداوند جهان آفرین، خلفای او در زمین یعنی پیامبران و امامان علیهم السلام که آیینه جمال و زیبایی های خدا در جهان هستند و علوم آنان نشأت گرفته از علوم اوست، شناخت و آگاهی کاملی در مورد انسان و وسعت و تنوع استعدادهای او و چگونگی تربیت و تعالی کودکان دارند.

پس در علوم انسانی به ویژه در مسایل تربیتی تنها باید به مکتب وحی تکیه کرد. الگوهای تربیتی را باید تنها از جانشینان خدا و انبیا و ائمه(علیهم السلام) دریافت کرد.

همان گونه که قرآن کریم فرموده: لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة؛[1] همه حرف ها و خلق و خوی ها و رفتارهای پیامبر الگو و اسوه برای بشرند. ائمه اطهار (علیهم السلام) مظهر و تجلیگاه اخلاق و رفتار و سیره و سنت پیامبر اکرم هستند، زیرا آنان در واقع یک نورند در چهارده جسم مطهر. پس هر نکته ای از هر یک از آنان نقل می شود، سخن همه آنان است. الگوهایی که از پیامبر یا از هر امامی نقل می شود، همان شیوه و روش را معصوم دیگری نیز دارد.

البته در این جا تنها می توانیم به چند نمونه از آن ها اشاره کنیم.

الف- بوسیدن و محبت به فرزندان:

بی شک یکی از اساسی ترین نیازهای انسان پس از نیاز های زیستی، نیاز به محبت است به گونه ای که اگر این نیاز برآورده شود کودک تا حد بسیاری در برابر نیازهای زیستی مقاومت کرده آن را تحت تأثیر خود قرار می دهد.

«التلطف بالصبیان من عادة الرسول؛ [2] لطف و محبت کردن به کودکان یکی از عادات پسندیده پیامبر(صلی الله علیه واله و سلم) بود» زیرا نوازش و محبت به کودک به او اعتماد به نفس می بخشد. ریشه محبت را در درون شان استوار می گرداند.

ب- بازی کردن با کودکان: یکی از راه های اظهار محبت به کودکان، شرکت بزرگسالان در بازی آن ها با شیوه کودکانه است. این کار سبب فزونی شخصیت آنان می شود. رسول اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) فرمود: آن کس که نزد او کودکی است، باید در پرورش وی کودکانه رفتار نماید. [3] حضرت نیز با نوه هایش یعنی امام حسن و امام حسین(علیه السلام)کودکانه بازی می کرد. [4]

ج- سلام کردن به کودکان:

پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) همیشه به کودکان سلام می کرد. در روایتی از انس آمده است: ما در حال بازی بودیم که پیامبر (صلی الله علیه واله و سلم) از کنار ما گذشت و گفت: « السلام علیکم یا صبیان؛[5] سلام بچه ها.»

د- با احترام صدا کردن کودک:

معصومان (علیهم السلام) همواره کودکان را با احترام و نام نیک صدا می کردند. هنگام صحبت با فرزندان خویش از لفظ«یا بُنِیَّ؛‌[6] فرزند عزیزم،» استفاده می کردند.

ه- پرهیز از خشونت با کودکان:

حضرات معصومین (علیهم السلام )علاوه بر اینکه خود با کودکان خشن نبودند، اگر کسی نیز با آنها با خشونت برخورد می کرد، او را از این کار نهی می کردند. [7]

______________

پی نوشت ها:

[1]. احزاب آیه 21.

[2]. مولی محسن فیض کاشانی، المحجة البیضاء، تهران: مکتبة الصدوق، 1340ش، ج3، ص366.

[3]. محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت، 1409ق، ج15، ص203.

[4]. محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، قم: دار الحدیث، 1416ق، ج10، ص701 حدیث های 22331- 22333.

[5]. سید علی حسینی زاده، تربیت فرزند، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391 ش، چ11، ص 107.

[6]. همان، ص 109.

[7]. همان، ص111.

منبع گردآوری: نرم افزار پیامبر مهربانی،‌ مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی