احیاگر معروف

استفتائات از مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در باب امر به معروف ونهی ازمنکر

سوال 1 : همانگونه که مستحضرهستید ، بسیاری از مسافرین هنگام عبور از گیتهای بازرسی با وضعی زننده وخلاف شئونات اسلامی ظاهر می شوند ، آیا برادران وخواهرانی که در این گیتها جهت رعایت مسائل امنیتی مسافرین را کنترل می کنند در خصوص امر به معروف ونهی از منکر وظیفه دارند یا خیر ؟

ج – تکلیف الهی امر به معروف ونهی از منکر وظیفه شرعی عموم مسلمین ودر همه جا باید انجام شود.

سوال2 :  استفاده از شبکه های تلویزونی ارسالی از ماهواره و همچنین از شبکه های تلویزیونی کشورهای حوزه خلیج فارس برای ساکنین استانهای مرزی چه حکمی دارد ؟

ج – برنامه های ارسالی ازماهوراه های غربی وبسیاری از کشورهای همجوار متضمن بدآموزی و قلب حقایق و مشتمل بر برنامه های لهو و فساد است، استفاده از اینگونه برنامه ها از آنجا که موجب گمراهی و افتادن در مفسده می شود، حرام است . البته اگر برنامه های قرآن و امثال آن باشد شرعاًً اشکال ندارد.

سوال 3 : استفاده از شبکه های تلویزیونی ارسالی از ماهواره برای کارمندان نظام جمهوری اسلامی در داخل و خارج از کشور چه حکمی دارد؟

ج – حکم همان است که در پاسخ سوال اول بیان شد و فرقی بین کارمندان نظام جمهوری اسلامی و سایر مکلفان در این باره نیست.

سوال 4 : وظیفه مردم در قبال بدحجابی و مفاسدی که در جامعه به دور از چشم نیروهای انتظامی و یا در ملاء عام گاهی دیده می شود چیست؟

ج- نهی از منکر با مراعات شروط شرعی آن است.

سوال 5 :  آیا جرح و قتل در امر به معروف و نهی از منکر را بوسیله عامه مردم جایز می دانید و یا اینکه تفصیل قائلید ، جرح ( جایز باشد ) و قتل ( جایز نباشد ) و اینکه هیچکدام را روا نمی دانید؟

ج- تا حدامر به معروف و نهی از منکر لسانی و مراوده ای با مراعات شروط شرعی آن وظیفه عموم است ، زائد بر آن موکول به نظر مرجع قضائی صالح و مسئولین ذیربط انتظامی است.

سوال 6 : در صورتی که فردی بخواهد ازدواج کند و بخاطر جو نامساعد خانواده و مذهبی نبودن اقوام ، از بعضی اعمال خلاف شئونات اسلامی نمی تواند جلوگیری کند از جمله همین آلات لهو و لعب و یا دیگر مسائل خلاف شرعی که هست ، آیا باید با افرادی مثل پدر و مادرش برخورد کند یا تا پایان مراسم عروسی و عقد خویشتنداری کند؟

ج- در صورت تحقق موضوع و شرایط نهی از منکر ، وظیفه نهی از منکر دارد.

سوال 7 : آیا فقط یکبار تذکر دادن در امر به معروف و نهی از منکر برای فرد عادی رفع تکلیف می شود؟

ج – اگر در تکرار تذکر ، احتمال تاثیر بدهد تکرار واجب است.

سوال 8 : مراتب امر به معروف نسبت به کسانیکه خدای ناکرده نماز بپا نمی دارند و نهی از منکر در برخورد با کسانیکه شئونات اسلام عزیز را در اعمال و گفتارشان مراعات نمی کنند را بیان فرمائید ( مانندتراشیدن ریش، نیش زدن به انقلاب اسلامی به خاطر بعضی کج سلیقگیها و ... )

ج – در حد بیان تذکر لسان واحیاناً ترک مراوده موقتاً ، اگر احتمال تاثیر داشته باشند وظیفه عمومی است.

سوال 9 : وظیفه ما در برخورد با انحرافات ومسائل خلاف شرع (فساد وبدحجابی )  که در جامعه گسترش یافته چیست؟

ج – در هر صورت وظیفه آحاد مسلمین درموارد مقتضی تذکر، نصیحت وامر به معروف ونهی از منکر با مراعات شروط مقرره است.

شرائط وجوب امر به معروف ونهی از منکر

س1077- اگر امر به معروف ونهی از منکر مستلزم بی آبروئی کسی که واجب را ترک کرده و یا فعل حرام را به جا آورده باشد ، و موجب کاسته شدن احترام او در برابر مردم گردد ، چه حکمی دارد ؟

ج: اگر در امر به معروف ونهی از منکر ، شرائط وآداب آن رعایت شود و از حدود آن تجاوز نشود ، اشکال ندارد.

س1078- بنا بر اینکه وظیفه مردم در امر به معروف ونهی از منکر درنظام جمهوری اسلامی ،اکتفا به امر به معروف ونهی ازمنکر زبانی است ومراتب دیگر آن بر عهده مسئولین است ، آیا این نظریه ، حکم از طرف دولت است یا فتوی؟

ج : فتوای فقهی است.

س1079 – آیا درمواردی که راه جلوگیری از وقوع منکر منحصر به ایجاد مانع بین فعل حرام وفاعل آن ، و آن هم متوقف بر کتک زدن وی و یا زندانی کردن وسخت گرفتن بر او و یا تصرف در اموال وی هر چند با تلف کردن آن باشد ، می توان بدون کسب اجازه از حاکم ، اقدام به آن از باب نهی از منکر نمود؟

ج: این موضوع حالات وموارد مختلفی دراد ، بطور کلی مراتب امر به معروف و نهی ازمنکر اگر متوقف بر تصرف در نفس یا مال کسی که فعل حرام را به جا آورده نباشد ، احتیاج به کسب اجازه از کسی ندارد ، بلکه این مقدار بر همه مکلفین واجب است .ولی مورادی که امر به معروف ونهی ازمنکر متوقف بر چیزی بیشتر از امر ونهی زبانی باشد ، اگر در سرزمینی باشد که دارای نظام وحکومت اسلامی است وبه این فریضه اسلامی اهمیت می دهد ، احتیاج به اذن حاکم ومسئولین ذیربط و پلیس محلی ودادگاههای صالح دارد.

س1080 – اگر نهی از منکر درامور بسیار مهم مانند حفظ نفس محترمه ، متوقف بر کتک زدنی که منجر به زخمی شدن مهاجم واحیاناً قتل او باشد ، آیا در این موارد هم اذن حاکم شرط است؟

ج: اگر حفظ نفس محترمه وجلوگیری از وقوع قتل مستلزم دخالت فوری ومستقیم باشد ، جائز بلکه شرعاً از باب وجوب حفظ جان نفس محترمه واجب است واز جهت ثبوتی متوقف بر کسب اجازه ازحاکم ویا وجود امربه آن نیست ،مگر آنکه دفاع از نفس محترمه متوقف بر قتل مهاجم باشد که صورتهای متعددی دارد که احکام آنها هم ممکن است متفاوت باشد.

س1081- آیا کسی که می خواهد شخصی را امر به معروف ونهی از منکر نماید ، باید قدرت بر آن داشته باشد ؟ و در چه زمانی امر به معروف ونهی از منکر بر او واجب می شود؟

ج : آمر به معروف ونهی از کننده ازمنکر باید عالم به معروف ومنکر باشد ، وهمچنین بداند که فاعل منکر هم به آن علم دارد و در عین حال عمداً و بدون عذر شرعی مرتکب آن می شود ، و زمانی اقدام به امر ونهی واجب می شود که احتمال تأثیر امر به معروف ونهی از منکر در مورد آن شخص داده شود ، و ضرری برای خود او نداشته باشد ، و در این مورد باید تناسب بین ضرر احتمالی و اهمیت معروفی که به آن امر می نماید یا منکری که از آن نهی می کند را ملاحظه نماید . در غیر این صورت امر به معروف ونهی ازمنکر بر او واجب نیست.

س1082- اگر یکی از اقوام انسان مبادرت به ارتکاب معصیت کند و نسبت به آن لاابالی باشد ، تکلیف مانسبت به رابطه با او چیست؟

ج : اگر احتمال بدهید که ترک معاشرت با او موقتاً موجب خودداری او از ارتکاب معصیت می شود به عنوان امر به معرف ونهی ازمنکر واجب است ، و در غیر این صورت قطع رحم جایز نیست.

س1083- آیا ترک امر به معروف ونهی ازمنکر بر اثر ترس از اخراج از کار ، جایز است؟ مثلاً با اینکه می بیند مسئول یکی از مراکز آموزشی که با طبقه جوان در دانشگاه ارتباط دارد ، مرتکب اعمال خلاف شرع می شود و یا زمینه ارتکاب گناه در آن مکان را فراهم می آورد . اگر او را نهی از منکر نماید ترس آن دارد که از طرف مسئول مقدمات اخراج او از کار فراهم شود.

ج : بطور کلی اگر خوف دارد که در صورت اقدام به امر به معروف ونهی ازمنکر ضرر قابل توجهی متوجه خود او شود ،انجام آن واجب نیست.

س1084 – اگر در بعضی از محیطهای دانشگاهی معروف ترک شود و معصیت رواج پیدا کند و شرائط امر به معروف ونهی ازمنکر هم وجود داشته باشد و امر کننده به معروف ونهی ازکننده از منکر شخصی مجرد باشد که هنوز ازدواج نکرده است آیا بخاطر مجرد بودن،امر به معروف ونهی از منکر از اوساقط می شود یا خیر ؟

ج : امر به معروف ونهی ازمنکر اگر موضوع وشرائط آن محقق باشد، تکلیف شرعی و وظیفه واجب اجتماعی وانسانی همه مکلفین است، وحالت های مختلف مکلف مانند مجرد یا متاهل بودن در آن تاثیر ندارد ، وبه صرف اینکه مکلف مجرد است ، تکلیف از او ساقط نمی شود.

س1085- اگر شخصی دارای نفوذ و موقعیت اجتماعی خاصی باشد که اگر بخواهد می تواند بر معترضین به خود ضرر وارد سازد ، و شواهدی هم دلالت کند بر اینکه وی مرتکب گناه وکارهای خلاف و دروغگوئی می شود . ولی از قدرت ونفوذ او می ترسیم،. آیا جایز است امر به معروف ونهی از منکر را در مورد او ترک کنیم یا اینکه با وجود ترس از ضرر رساندن او ، واجب است او را امر به معروف ونهی ازمنکر کنیم؟

ج: اگر ترس از ضرر منشاء عقلائی داشته باشد ،مبادرت به امر به معروف ونهی ازمنکر واجب نیست بلکه تکلیف از شما ساقط می شود . ولی سزاوار نیست کسی به مجرد ملاحظه مقام کسی که واجب را ترک کرده و یا مرتکب فعل حرام شده و یا به مجرد احتمال وارد شدن ضرر کمی از طرف او ، تذکر و موعظه به برادر مومن خود را ترک کند.

س1086- گاهی در اثنای امر به معروف ونهی از منکر مواردی پیش می آید که شخص گناهکار بر اثر عدم آگاهی از واجبات واحکام اسلامی ، با نهی از منکر ، نسبت به اسلام بدبین می شود. واگر هم او را به حال خود رها کنیم ، زمینه فساد و ارتکاب گناه توسط دیگران را فراهم می کند، تکلیف ما در این موارد چیست؟

ج: امر به معروف ونهی ازمنکر با رعایت شرائط آن یک تکلیف شرعی عمومی برای حفظ احکام اسلام وسلامت جامعه است، ومجرد توهم اینکه موجب بدبینی فاعل منکر یا بعضی از مردم نسبت به اسلام می گردد ، باعث نمی شود که این وظیفه بسیار مهم ترک شود.

س1087- اگر مامورانی که از طرف دولت وظیفه جلوگیری از فساد را بر عهده دارند ، در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند. آیا خود مردم می توانند اقدام به این کار کنند؟

ج: دخالت اشخاص دیگر در اموری که از وظایف نیروهای امنیتی وقضائی محسوب می شود، جایز نیست، ولی مبادرت مردم به امر به معروف ونهی از منکر با رعایت حدود وشرائط آن ، اشکال ندارد.

س1088- آیا وظیفه افراد در امر به معروف ونهی از منکر این است که فقط به امر به معروف ونهی ازمنکر زبانی اکتفا کنند؟ واگر اکتفا به تذکر زبانی واجب باشد ، این امر با آنچه در رساله های عملیه بخصوص تحریر الوسیله آمده است، منافات دارد ، واگر مراتب دیگر امر به معروف ونهی ازمنکر هم برای افراد در موارد لزوم جایز باشد ، آیا در صورت نیاز می توان همه مراتب مذکور در تحریر الوسیله را انجام داد ؟

ج : با توجه به اینکه در زمان حاکمیت واقتدار حکومت اسلامی می توان مراتب دیگر امر به معروف و نهی ازمنکر را که بعد از مرحله امر ونهی زبانی هستند ، به نیروهای امنیتی داخلی ( پلیس ) و قوه قضائیه واگذار کرد، بخصوص در مواردی که برا ی جلوگیری ازارتکاب معصیت چاره ای جز اعمال قدرت از طریق تصرف در اموال کسی که فعل حرام انجام می دهد یا تعزیر وحبس او و مانند آن نیست ، در چنین زمانی با حاکمیت و اقتدار چنین حکومت اسلامی ، واجب است مکلفین در امر به معروف ونهی از منکر به امر ونهی زبانی اکتفا کنند ، و در صورت نیاز به توسل به زور ، موضوع را به مسئولین ذیربط در نیروی انتظامی و قوه قضائیه ارجاع دهند. و این منافاتی با فتاوای امام راحل (قدس سره) دراین رابطه ندارد . ولی در زمان ومکانی که حاکمیت و اقتدار با حکومت اسلامی نیست ، بر مکلفین واجب است در صورت وجود شرائط، جمیع مراتب امر به معروف ونهی از منکر را با رعایت ترتیب آنها تا تحقق غرض انجام دهند.

س1089- بعضی از رانندگان از نوارهای موسیقی غنا وحرام استفاده می کنند وعلیرغم نصیحت ها و راهنمائی ها آن را خاموش نمی کنند ، خواهشمندیم نحوه برخورد مناسب با این موارد واین افراد را بیان فرمائید ، آیا برخورد شدید با آنان جایز است یا خیر ؟

ج: با تحقق شرائط نهی از منکر ، برشما بیشتر از نهی زبانی از منکر واجب نیست ، و در صورتی که موثر واقع نشود ، واجب است از گوش دادن به غنا و موسیقی حرام اجتناب کنید ، واگر بطور غیر ارادی صدای موسیقی حرام وغنا به گوش شما برسد، چیزی بر شما نیست.

س1090- من در یکی از بیمارستانها به کارمقدس پرستاری مشغولم ، گاهی در بعضی از قسمتهای محل کارم ملاحظه می کنم که تعدادی از بیماران به نوارهای موسیقی مبتذل وحرام گوش میدهند ، من آنان را نصیحت می کنم که این کار را نکنند و بعد از نصیحت مجدد آنان ،چنانچه بی اثر باشد ، نوار را از ضبط صوت بیرون آورده و پس از پاک کردن ،آن را به آنان بر می گردانم ، آیا اینگونه برخورد جایز است یا خیر ؟

ج : محو محتویات باطل برای جلوگیری از استفاده حرام از نوار ، جایز است ، ولی این کار منوط به اجازه مالک یا حاکم شرع است.

س1091- از بعضی از منازل صدای موسیقی شنیده می شود که معلوم نیست جایز است یا خیر ؟ وگاهی صدای آن بلند است بطوری که باعث اذیت و آزار مومنین می شود ، وظیفه ما در برابر آن چیست؟

ج : تعرض به داخل خانه های مردم جایز نیست، و امر به معروف ونهی ازمنکر متوقف بر تشخیص موضوع و تحقق شرائط آن است.

س1092- امر ونهی زنانی که حجاب کامل ندارند چه حکمی دارد ؟ و در صورتی که انسان هنگام نهی زبانی از تحریک شهوت خود بترسد ، چه حکمی دارد ؟

ج : نهی ازمنکر متوقف بر نگاه با ریبه بر زن نامحرم نیست ، وبر هر مکلفی واجب است از حرام اجتناب کند بخصوص زمانی که مبادرت به انجام فریضه نهی از منکر می کند.

کیفیت امر به معروف ونهی ازمنکر

س1093 – وظیفه فرزند در برابر پدر و مادر و یا زن در برابر شوهرش ،اگر خمس یازکات اموال را نپردازد، چیست ؟ آیا برای آنان تصرف در مالی که خمس یا زکات آن پرداخت نشده و مخلوط به حرام است ، با توجه به تاکیدات وارد در روایات مبنی بر عدم استفاده از آن ، زیرا باعث آلودگی روح انسان می شود ،جایز است؟

ج : بر آنان واجب است که هنگام مشاهده ترک معروف یا انجام حرام توسط پدر و مادر یا شوهر ، به امر به معروف ونهی از منکر درصورت تحقق شرائط آن مبادرت کنند ، ولی تصرف در اموال آنان اشکال ندارد مگر آنکه یقین به وجود خمس یا زکات در خصوص مالی که مصرف می کنند داشته باشند ،که دراین صورت واجب است از ولی امر خمس و زکات نسبت به آن مقدار اجازه بگیرند.

س1094- روش مناسبی که فرزند در برابر پدر ومادری که بر اثر عدم اعتقاد کامل به تکالیف دینی، به آنها اهمیت نمی دهند ، بهتر است اتخاذ نماید ، کدام است؟

ج : واجب است با زبان نرم ومراعات احترام شان به عنوان پدر ومادر آنان را امر به معروف ونهی از منکر کند.

س1095 – برادر من مسائل شرعی واخلاقی را رعایت نمی کند و تا کنون نصیحت در او تاثیری نداشته است . وظیفه من هنگام مشاهده رفتارهای او چیست؟

ج : واجب است از اعمال خلاف شرع وی اظهار تنفر کنید و او را به هر روش برادرانه ای که مفید و موثر می دانید موعظه کنید ، ولی قطع رحم و ارتباط ،جائز نیست .

س1096- رابطه با اشخاص که در گذشته مرتکب اعمال حرامی مانند شرب خمر شده اند ، چگونه باید باشد ؟

ج : معیار وضعیت فعلی اشخاص است ، اگراز آنچه انجام داده اند توبه کرده باشند ، معاشرت با آنان مانند معاشرت با سایر مومنین است . ولی کسی که در حال حاضر هم مرتکب حرام می شود ، باید او را از طریق نهی ازمنکر از آن کار منع کرد ، واگر از انجام فعل حرام اجتناب نمی کند مگر با دوری جستن از او ، قطع رابطه و ترک معاشرت با وی از باب نهی ازمنکر واجب می شود.

س1097 – با توجه به هجوم مستمر فرهنگ غربی که درتضاد با اخلاق اسلامی است ، و رواج بعضی از عادتهای غیر اسلامی ، مثل به گردن آویختن صلیب طلائی توسط بعضی ازمردان و یا استفاده بعضی از زنان ازمانتو با رنگ های زننده ، و یا استفاده بعضی از مردان و زنان ،از زیور آلات و عینک های تیره وساعت هائی که جلب نظر میکند و استفاده از آنها نزد عرف مردم قبیح است ، وعده ای از آنها حتی بعد از امر به معروف ونهی ازمنکر هم اصرار بر کار خود دارند، امیدواریم حضرتعالی روشی را که باید در برابر این افراد در پیش گرفت ، بیان فرمائید .

ج : پوشیدن طلا یا آویختن آن به گردن بر مردان مطلقاً حرام است ، وپوشیدن لباسهائی که از نظر دوخت یا رنگ یا غیر آن تقلید و ترویج فرهنگ مهاجم غیر مسلمانان در نظر عرف محسوب می شود، جایز نیست ، وهمچنین استفاده از زیور آلاتی که استعمال آن تقلید از فرهنگ تهاجمی دشمنان اسلام ومسلمین محسوب شود جایز نیست ، و بردیگران واجب است که در برابر اینگونه مظاهر فرهنگی تقلیدی از بیگانگان مبادرت به نهی ازمنکر زبانی کنند.

س1098- گاهی مشاهده می کنیم که دانشجوی دانشگاهی و یا کارمندی مرتکب فعل حرام می شود ، حتی بعد از تذکرات و راهنمائی های مکرر هم از کار خود دست بر نمی دارد ، بلکه بر انجام کارهای زشت که باعث ایجاد جو فاسد در دانشگاه است اصرار می ورزد ، نظر شریف جنابعالی درباره اعمال بعضی ازمجازاتهای اداری موثر مثل ثبت در پرونده آنها چیست؟

ج : بامراعات نظام داخلی دانشگاه اشکال ندارد ، و برجوانان عزیز لازم است مسئله امر به معروف و نهی ازمنکر را جدی گرفته وشرائط واحکام شرعی آن را به دقت بیاموزند و این اصل را عام وفراگیر نموده و روش های اخلاقی وموثر را برای تشویق فعل معروف وجلوگیری از ارتکاب محرمات بکار بگیرند ، وباید از استفاده از آن برای اغراض شخصی خودداری نمایند ، وبدانند که این راه بهترین و موثرترین روش برای ترویج کا ر خیر وجلوگیری ازشر است . خداوند شما را به آنچه رضای او در آن است موفق بدارد.

س1099- آیا جواب ندان سلام به کسی که فعل حرام انجام میدهد ، برای تنبیه او جایز است ؟

ج : جواب سلام مسلمان شرعاً واجب است ،ولی اگر برخودداری از جواب سلام به قصد نهی از منکر ، عرفاً نهی و منع ازمنکر صدق کند ، جایز است.

س1100- اگر برای مسئولین بطور قطعی ثابت شود که بعضی ازکارمندان ادارات در خواندن نماز کوتاهی کرده و یا اصلاً نماز نمی خوانند و نصیحت و راهنمائی هم تاثیری نداشته باشد ، در برابر اینگونه افراد چه ظیفه ای دارند؟

ج : د رعین حال واجباست از تاثیر مداومت بر امر به معرف ونهی ازمنکربا رعایت شرائط آن غفلت نکنند ، در صورت ناامیدی از تاثیر امر به معروف نسبت به آنان ، اگر بر حسب مقررات قانونی محروم ساختن اینگونه افراد ازمزایای شغلی مجاز باشد ، باید در مورد آنان اجرا شود و به آنان تذکر هم داده شود که این محرومیت بر اثر سستی وکوتاهی شان در انجام این فریضه الهی اتخاذ شده است.

مسائل متفرقه امر به معروف ونهی از منکر

س1101- خواهرم مدتی است با مردی ازدواج کرده که نماز نمی خواند و چون همیشه درجمع ما حضور دارد ، مجبور به صحب ومعاشرت با وی هستم وگاهی بنا به درخواست خودش او رادر بعضی ازکارها کمک می کنم ، سوال من این است که آیا شرعاً برای من سخن گفتن با وی و معاشرت و یاری کردن او جایز است ؟ ونسبت به او چه تکلیفی دارم؟

ج : بر شما به جز مداومت بر امر به معروف ونهی ازمنکر ،در صورت تحقق شرائط آن چیزی واجب نیست ، و معاشرت و یاری کرد او اگر سبب تشویق بیشتر او بر ترک نماز نباشد ، اشکال ندارد.

س1102- آیا رفت و آمد ومعاشرت علمای اعلام با ضالمین و سلاطین جور اگرباعث کاهش ظلم شان شود جایز است یا خیر ؟

ج : اگربرای عالم در این موارد ثابت شود که ارتباط او با ظالم منجر به منع ظلم او می شود و در نهی وی از منکر موثر است و یا مسئله مهمی مستلزم اهتمام وپیگیری آن نزد ظالم باشد ، اشکال ندارد.

س1103- چند سالی است که ازدواج کرده ام وبه مسائل شرعی و امور دینی اهمیت فروانی می دهم ومقلد امام راحل (قدس سره ) هستم ، ولی متاسفانه همسرم به مسائل دینی اهمیت چندانی نمی دهد ، گاهی بعد از مشاجره لفظی ، یک بار نماز می خواهند ولی باز دوباره ترک می کند و این رفتار او مرا بسیار رنج می دهد ، وظیفه من در برابر او چیست؟

ج : وظیفه شما فراهم نمودن زمینه اصلاح او به هر وسیله ممکن است ، و باید از هرگونه خشونت که حاکی از بداخلاقی وناسازگاری شما باشد خودداری کنید ، و اطمینان داشته باشید که شرکت در مجالس دینی و رفت وآمد با خانواده های متدین تاثیر بسیاری در اصلاح او دارد.

س1104- اگر مرد مسلمانی با استناد به قرائنی اطلاع پیدا کندکه همسرش با اینکه چندین فرزند دارد ، بطور پنهانی مرتکب اعمال خلاف عفت می شود ، ولی دلیل شرعی برای اثبات آن مثل شاهدی که حاضر به شهادت دادن باشد ، در اختیار ندارد ، با توجه به اینکه فرزندان او تحت تربیت چنین زنی هستند ، رفتار وی با او چگونه باید باشد ؟ در صورت شناسائی فرد یا افرادی که مرتکب این عمل شنیع و مخالف احکام الهی شده اند ،با توجه به اینکه ادله قابل ارائه به دادگاه شرعی بر علیه شان وجود ندارد ، چگونه باید با آنان برخورد کرد؟

ج : واجب است از سوء ظن و استناد به قرائن وشواهد ظنی اجتناب شود ، ودر صورت احراز ارتکاب فعلی که شرعاً حرام است ، جلوگیری از آن از طریق تذکر و نصیحت ونهی از منکر واجب است، واگر نهی ازمنکر موثر نباشد ، در صورت وجود دلائل اثبات کننده ، می توان به مراجع قضائی صلاحیتدار مراجعه کرد.

س1105- آیا دختر می تواند پسر جوانی را راهنمائی کرده وبا رعایت موازین اسلامی به او در درس و غیر آن کمک کند؟

ج : در فرض سوال اشکال ندارد ، ولی باید از فریب و وسوسه های شیطانی جداً پرهیز شود ، واحکام شرع در این رابطه مانند خلوت نکردن با اجنبی مراعات گردد.

س1106 – اگر کارکنان ادارات وموسسات در محل کار خود ارتکاب تخلفات اداری و شرعی را توسط مسئولین مافوق مشاهده کنند، چه وظیفه ای دارند ؟ اگر کارمندی خوف داشته باشد که در صورت مبادرت به نهی از منکر ضرری از طرف مسئولین بالاتر متوجه او شود ، آیا تکلیف از او ساقط می شود؟

ج: اگر شرائط امر به معروف و نهی از منکر وجود داشته باشد ،باید امر به معروف ونهی ازمنکر کنند، در غیر این صورت تکلیفی درآن مورد ندارند ، همچنین با وجود خوف از ضرر هم تکلیف از آنان ساقط می شود، این حکم در مواردی است که حکومت اسلامی حاکم نباشد ،ولی با وجود حکومت اسلامی که اهتمام به اجرای این فریضه الهی دارد ، بر کسی که قادر بر امر به معروف ونهی ازمنکر نیست ، واجب است نهادهای مربوطه را که از طرف حکومت برای این کار اختصاص یافته اند ، مطلع نماید وتا کنده شدن ریشه های فاسد که فساد آور هم هستند ، موضوع را پیگیری کند.

س1107 – اگر در یکی از اداره های دولتی اختلاس از بیت المال صورت بگیرد و این اختلاس استمرار داشته باشد و شخصی این توانائی را در خود ببیند که اگر مسئولیت آن اداره را بر عهده بگیرد می تواند این وضع را اصلاح کند ، واین کار هم فقط از طریق دادن رشوه به یکی از کسانی که مسئول آن هستند امکان پذیراست ، آیا دادن رشوه برای جلوگیری از اختلاس دربیت المال ، که در حقیقت دفع افسد به فاسداست ، جایز است یا خیر ؟

ج : وظیفه اشخاصی که از تخلفات قانونی مطلع می شوند، نهی از منکر با رعایت شرائط وضوابط شرعی آن است ، وتوسل به رشوه و راههای غیر قانونی برای هر عملی هر چند به منظور جلوگیری از فاسد ، جایز نیست ، بله با فرض وقوع چنین عمل خلاف شرع وقانون درکشوری که نظام اسلامی برآن حاکم است ، وظیفه مردم به مجرد عجز شخصی از امر به معروف ونهی ازمنکر ساقط نمی شود ، بلکه واجب است به نهادهای مربوط اطلاع داده و موضوع را پیگیری نمایند.

س1108- آیا منکرات امو ر نسبی هستند تا با مقایسه محیط دانشگاه مثلاً با محیط های بدتر از آن ، نهی از منکر نسبت به بعضی از منکرات ترک شود وجلوی آن به دلیل اینکه نسبت به سایر منکرات حرام ومنکر محسوب نمی شود ،گرفته نشود؟

ج : منکرات از این جهت منکر هستند ،فرقی بین آنها نیست ولی درعین حال ممکن است بعضی از آنها در مقایسه با منکرات دیگر دارای حرمت شدید تری باشد ، بهرحال نهی از منکر برای کسانی که شرائط آن را احراز کرده یک وظیفه شرعی است و ترک آن جایز نیست ، و در این حکم بین منکرات و محیطهای دانشگاهی وغیر دانشگاهی تفاوتی وجود ندارد.

س1109- مشروبات الکلی که در حوزه های ماموریتی متخصص بیگانه که گاهی در بعضی از موسسات کشور اسلامی کار می کنند یافت می شود و آن را در منازل یا محل اختصاصی سکونت خود تناول میکند ، چه حکمی دارد ؟ و همچنین آماده کردن گوشت خوک و خوردن آن توسط آنان چه حکمی دارد ؟ و نیز ارتکاب اعمال منافی عفت و ارزشهای حاکم برمردم ، توسط آنان دارای چه حکمی است ؟مسئولین کارخانه ها واشخاصی که با آنان در ارتباط هستند چه تکلیفی دارند ؟ بعد از اعلام به مسئولین کارخانه ها ونهادهای مربوطه در آن استان ، اگر هیچگونه اقدامی انجام ندهند ، تکلیف چیست؟

ج : بر مسئولین مربوطه واجب است که به آنان دستور دهند که از تظاهر به اموری مثل شرابخواری ، خوردن گوشت های حرام خودداری کنندو آنان را از خوردن علنی آنها منع نمایند . ولی اموری که با عفت عمومی منافات دارد به هیچ وجه نباید به آنان اجازه انجام آن داده شود ، به هر حال باید از طرف مسئولین مربوطه تدابیر مناسبی در این باره اتخاذ شود.

س1110- بعضی از برادران برای امر به معروف ونهی از منکر ونصیحت وارشاد به مکانهائی می روند که ممکن است زنان بی حجاب درآنجا حضور داشته باشند ، آیا از آنجا که برای امر به معروف به آنجا رفته اند ، نگاه کردن به زنهای بی حجاب برای آنان جایز است؟

ج : نگاه اول اگر بدون قصد باشد اشکال ندارد ولی نگاه عمدی به غیر از صورت و کف دو دست جایز نیست هر چند به قصد امر به معروف باشد .

س1111- وظیفه جوانان مومن در دانشگاههای مختلط در برابر مفاسدی که در بعضی از آنها مکانها مشاهده می کنند ، چیست؟

ج : بر آنان واجب است که - ضمن دوری جستن از ابتلا به مفاسد - در صورت تمکن وتحقق شرائط امر به معروف ونهی ازمنکر مبادرت به انجام این فریضه کنند.

منبع:سایت ستاداحیای امربه معروف ونهی از منکرخراسان رضوی