احیاگر معروف

اولین سالگرد عروج ملکوتی علامه ذوالفنون حسن حسن زاده آملی را گرامی می داریم.

منبع : سایت اهل بیت دانلود مجموعه پوستر الهی نامه علامه حسن زاده آملی- (50پوستر)  (50.24 MB)

پیام تسلیت رهبری انقلاب در پی درگذشت آیت‌الله محمدعلی ناصری

نکته‌هایی از گفته‌های استاد اخلاق/ راز عاقبت‌به خیری از نظر آیت‌الله فاطمی‌نیا

کتاب «نکته‌ها از گفته‌ها» در سه جلد، گزیده‌ای است از سخنرانی‌های آیت‌الله فاطمی‌نیا در مسائل اخلاقی و عرفانی که با زبانی ساده و شیرین مطرح شده است.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مرحوم آیت‌الله فاطمی‌نیا، از اساتید برجسته عرفان نظری بود که محضر بزرگانی همچون علامه طباطبایی، آیت‌الله بهجت، آیت الله بهاءالدینی، آیت‌الله محمدتقی آملی و… را درک کرده بود. ایشان خطیب، استاد اخلاق، مورخ اسلامی و کتاب‌شناسی بود که در زمینه اخلاق و عرفان، حدیث و شعر عربی تحقیقاتی انجام داده و آثاری از ایشان منتشر شده بود.

رعایت اخلاق و ادب در مجالس وعظ و سادگی و در عین حال شیرینی کلام، از جمله ویژگی‌های مجالس سخنرانی آیت‌الله فاطمی‌نیا بود. از مرحوم فاطمی‌نیا تألیفات متعددی به یادگار مانده است که در آنها، همان سادگی و همه‌فهم بودن سخنرانی‌ها لحاظ شده است. 

«نکته‌ها از گفته‌ها»، «فرهنگ انتظار»، «فرجام عشق»، «یک نکته از هزاران؛ باز نشر سخنرانی‌های استاد فاطمی‌نیا»، «ارمغان غدیر: چهل حدیث از منابع شیعه و سنی»، «شرح و تفسیر زیارت جامعه کبیره؛ متن 10 سخنرانی استاد فاطمی‌نیا پیرامون زیارت جامعه کبیره» و «نغمه عاشقی» از جمله تألیفات ایشان است که برای علاقه‌مندان به مکتب اهل بیت(ع) به یادگار مانده است. 

کتاب «نکته‌ها از گفته‌ها» دربردارنده گزیده‌ای از سخنرانی‌های استاد فاطمی‌نیا است که توسط دفتر نشر نور معارف در سه جلد منتشر شده است.  دفتر اول این اثر شامل 148 نکته است؛ گزیده‌هایی است از گفتارهای مرحوم آیت‌الله فاطمی‌نیا که در حسینیه الزهرا(س) در مشهد مقدس ایراد شده است. نکته‌های این مجموعه، حوزه‌های متفاوتی از اخلاق اسلامی همچون اخلاص، اعمال خیر، شناخت شیطان، اعتدال، یاد مرگ، راه بندگی و بسیاری مباحث دیگر را دربرمی‌گیرد. دفتر دوم «نکته‌ها از گفته‌ها» نیز شامل 50 نکته اخلاقی و معرفتی است. مخاطب در دفتر سوم از این مجموعه از 47 نکته اخلاقی و معرفتی در حوزه‌های مختلف بهره‌مند می‌شود. 

آیت‌الله فاطمی نیا , کتاب , 

از جمله نکات قابل توجه در این اثر، شرح مسائل مهم اخلاقی و عرفانی با زبانی ساده و شیرین است. همین موضوع سبب شده تا نکته‌های مندرج در کتاب، برای همگان قابل فهم باشد. از سوی دیگر، استاد فاطمی‌نیا در این اثر با استفاده از روایات و حکایات متعدد، مسائل اخلاقی را برای مخاطبان خود شرح داده است. مخاطب در نکته‌های کتاب، برنامه‌های درست زیستن را می‌آموزد و چه کاری مهمتر برای آدمی از اینکه بداند چگونه باید زندگی کند؟!

در بخش‌هایی از این کتاب می‌خوانیم: 

اثر یک عمل خالصانه

سال‌ها قبل مشرف شدم به مکه، شخصی در کاروان ما بود که وضعیتی داشت، گویا همه می‌خواستند از سر راهش فرار کنند! در این سفر یک چایی داد به دست یک سید دل‌شکسته‌ای. بر اثر این عمل کوچک و خالصانه، وضعیتش تغییر کرد. همه از او استقبال می‌کردند؛ محبوبیت پیدا کرد و خلاصه سرنوشتش عوض شد! گویا نور همین عمل کوچک -ولی از روی اخلاص- اثر بسیار بالایی در او داشت و او را متحول کرد! پس کوچک و بزرگ عمل مهم نیست؛ اخلاص و مقبولیت در نزد خداوند مهم است.

درد دل علامه امینی

یک سخنی از علامه امینی نقل کردند، خیلی منقلب شدم. ما یک «الغدیر» می‌شنویم و خیلی گذرا عبور می‌کنیم. 11 جلد چاپ شده و 11 جلدش چاپ نشده است. 22 جلد کتاب تحقیقی! خدا می‌داند که این مرد در راه نوشتن این کتاب، فانی شد! چه زحمت‌های طاقت‌فرسا!

می‌گویند بعد از نوشتن الغدیر گفته بود: «روز قیامت با دشمنان امیرالمؤمنین مخاصمه خواهم کرد! همان‌طور که آنها وقت آقا را گرفتند، وقت مرا هم گرفتند؛ و گرنه من می‌خواستم معارف امیرالمؤمنین(ع) را گسترش بدهم؛ اینها آمدند مرا وادار کردند که من در اثبات امامتش کتاب بنویسم!»

وقتی می‌گویند: اول مظلوم عالم؛ بی‌جهت نیست! حضرت چقدر مظلوم باشد که بعد از قرن‌ها، تازه در اثبات امامتش کتاب بنویسند!

ارمغان حرم رضوی

هرکس حرم حضرت رضا(ع) مشرف می‌شود، یقین بداند توی کاسه‌اش چیزی می‌ریزند... منتها وقتی رفتی، عرض حاجت و توسل کردی، منتظر باش آنها هرچه بریزند تو پیاله! برحسب روایات معتبر: یک سلام به حضرت رضا(ع) ثواب یک میلیون حج دارد!

عنایت حضرت رضا(ع)

در مشهد طلبه‌ای بوده 14-15 ساله، در سختی و تنگدستی به سر می‌برده است. روزی گرسنگی بر او غلبه می‌کند، مدتی چیزی نخورده بوده، کاری هم از دستش بر نمی‌آید. به حالت ضعف شدید می‌افتد. با خود می‌گوید: حال که بناست بمیرم، بروم حرم و در آنجا بمیرم.

با نهایت سختی و دست به دیوار، خود را به حرم رسانده، می‌افتد. می‌گوید: مدتی گذشت، خادم آمد، گفت: بلند شو، می‌خواهیم در را ببندیم!

با سختی فراوان خودم را به حجره رساندم، در بسته بود.

آیت‌الله فاطمی نیا , کتاب , 

قبل از این که در را باز کنم، از پشت شیشه نگاه کردم، دیدم میوه غیرفصل در حجره است! خدایا، در حجره قفل است، اینها از کجاست؟! رفتم داخل اتاق، مقداری از آن را خوردم، ناگهان دیدم پرده‌ها کنار رفت، حجاب‌های ملکوتی برطرف شد!

خلاصه می‌رسد به جایی که مرجع عالی‌قدر زمان، حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی(رضوان الله علیه) -ایشان آن موقع جوانی 22-23، گاهی که برخورد می‌کردند، با اشتیاق احوالپرسی می‌کردند و می‌فرمودند: آقای آشیخ علی! خدمت نمی‌رسیم! و او در جواب می‌گفت: ان‌شاء‌الله خدمت می‌رسم! (یعنی آیت‌الله بروجردی نهایت توجه و عنایت را به او داشتند و در نظرشان بسیار جلیل‌القدر بود).

توصیه آیت‌الله‌العظمی بهجت به زائر

در خدمت حضرت آقای بهجت بودم، شخصی آمد، گفت: می‌خواهم بروم حرم چه کار کنم، توصیه‌ای می‌فرمائید؟! فرمودند: من بیشتر از آنچه در مفاتیح نوشته بلد نیستم؛ اما وقتی می‌روید آنجا، اتصال قلب به لسان باشد! (یعنی توجه و حضور قلب داشته باشید و دلتان همراه زبان و گفتارتان باشد!)

عاقبت‌به‌خیری

گاهی وقت‌ها یک نقطه روشن در زندگی انسان در یک مواقع خاصی از انسان دستگیری می‌کند. بعضی‌ها که عاقبت به خیر می‌شوند، مربوط به همان نقطه روشن در وجودشان است. اما کسی که عاقبت به خیر نشده و جهنمی می‌شود، معلوم می‌شود همان نقطه روشن را هم ندارد! روایت هم این مطلب را تأیید می‌کند.

حدود 30 سال قبل، در تهران شخصی بود که در همه جا مشهور به فسق و فجور بوده است. یک مرتبه می‌بینند این شخص، از عبّاد و زهّاد شده است.

رفیقی داشتم در تهران، آدم خوبی بود، از شاگردان مرحوم آقا شیخ محمد حسین زاهد بود.(شیخ محمد حسین زاهد، مرد بسیار خوب و با معنویت و اهل زهد و ورع بوده. نفسش قوی بوده، و روح قوی‌ای داشته، حتی بعد از مرگش دیده بودند که بر شاگردانش اشراف دارد.) آن دوست ما گفت: علت این که آن شخص فاسق، عاقبت به خیر شد این بود که: شب عروسی‌اش، رفت توی اتاق عروس، دید عروس دارد گریه می‌کند؛ می‌فهمد که این گریه، گریه معمولی نیست، خیلی جدی است! علت گریه را می‌پرسد، عروس می‌گوید: من به پسرعمویم علاقه‌مند بودم؛ مرا به او ندادند؛ الآن هم حرفی ندارم که با تو زندگی کنم، اما این را بدان که عمری را در ناراحتی خواهم بود!

این شخص بلافاصله از منزل می‌رود و عالِم محل را با دو نفر شاهد می‌آورد و می‌گوید: من وکالت دادم که طلاق این دختر را بخوانید. طلاق را می‌خوانند. بعد می‌فرستند دنبال پسرعمومی دختر و می‌گوید: عقد اینها را هم بخوانید. جوان را می‌آورند و عقد آنها را می‌خوانند!

وقتی که او چنین جوانمردی و فداکاری را می‌کند، پسرعموی دختر رو می‌کند به او می‌گوید: خدا تو را عاقبت به خیر کند! همین که آن شخص (که معروف به فسق و فجور بوده و این گذشت را انجام می‌دهد) پایش را از اتاق می‌گذارد بیرون، متحول می‌شود، حالش تغییر می‌کند و در مسیر سعادت قرار می‌گیرد.

روح بلند استاد آیت‌الله فاطمی‌نیا به ملکوت اعلی پیوست

به گزارش تسنیم، آیت‌الله فاطمی‌نیا که برای دوره درمان بیماری خود در بیمارستان نیکان تهران بستری بود، ساعتی پیش در این بیمارستان جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.

آیت‌الله  فاطمی‌نیا در سال 1325 در تبریز چشم به جهان گشود، از کودکی تحت تربیت دینی و علمی پدر خود (میر اسماعیل) که از جمله علمای اهل عرفان بود، قرار گرفت، سپس نزدیک به 30 سال نزد میرزا حسن مصطفوی (از شاگردان سید علی قاضی) تحصیل کرد.

ایشان همزمان تحصیلات حوزوی خویش را هم دنبال کرد و پس از مصطفوی از محضر علمایی چون علامه طباطبایی، سید محمدحسن الهی طباطبایی (برادر کوچکتر علامه طباطبایی)، محمدتقی آملی، سید رضا بهاءالدینی، محمدتقی بهجت، علامه جعفری و… در علوم اسلامی و عرفان استفاده کرد.

از ایشان آثار ارزشمندی در زمینه آگاهی اسلامی و شرح مفاهیم شیعی به‌جا مانده است که از آن جمله می‌توان به نکته‌ها از گفته‌ها، فرهنگ انتظار: در مورد غیبت امام زمان و مباحث اسلامی دیگر، فرجام عشق: شرحی بر غزل حضرت امام خمینی(ره)، به زبان فارسی و اردو، یک نکته از هزاران در دو جلد شامل فرهنگ انتظار و فرجام عشق، ارمغان غدیر: چهل حدیث از منابع شیعه و سنی، دربارهٔ رویداد غدیر خم، شرح و تفسیر زیارت جامعه کبیره، و نغمه عاشقی می‌توان نام برد، همچنین از ایشان مقالات متعددی در نشریات مختلف به چاپ رسیده است.

ارتحال عالم پارسا و روحانی عالیقدر، حضرت حجت السلام والمسلمین آقای سید حبیب الله یزدان پناه نیاکی

انا لله و انا الیه راجعون

ارتحال عالم پارسا و روحانی عالیقدر، حضرت حجت السلام والمسلمین آقای سید حبیب الله یزدان پناه نیاکی  پس از عمری  زندگی توام با پارسایی، ساده زیستی و خدمت به خلق موجب تاسف گردید.

فقدان آن عالم بزرگوار را به خاندان محترم به ویژه حضرت آیت الله سیدیدالله یزدان پناه نیاکی  و طایفه شریف سادات نیاکی تسلیت عرض نموده، از پیشگاه خداوند متعال برای آن فقید سعید،  غفران و رضوان و حشر با اولیای طاهرینش و برای بازماندگان سلامتی، عزت و شکیبایی را خواستاریم.

آیت‌الله مصباح‌یزدی درگذشت + زندگینامه

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، دفتر آیت‌الله مصباح یزدی اعلام کرد: لحظاتی پیش روح بلند و ملکوتی فقیه انقلابی فیلسوف مجاهد عمار رهبر حضرت آیت‌الله علامه محمدتقی مصباح یزدی به ملکوت اعلی پیوست.

زندگی‌نامه

محمد تقى مصباح یزدى در سال 1313 هجرى شمسى در شهر کویرى یزد دیده به جهان گشود. وى تحصیلات مقدماتى حوزوى را در یزد به پایان رساند و براى تحصیلات تکمیلى علوم اسلامى عازم نجف شد; ولى به علت مشکلات فراوان مالى، بعد از یکسال براى ادامه تحصیل به قم هجرت کرد. از سال 1331 تا سال 1339 ه.ش در دروس امام راحل(قدس سره) شرکت و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفاى ابن سینا و اسفار ملاصدرا از وجود علامه طباطبایى(رحمه الله)کسب فیض کرد. وى حدود پانزده سال در درس فقه آیت الله بهجت مدظلّه العالى شرکت داشت. بعد از آن که دوره درسى ایشان با حضرت امام به علت تبعید حضرت امام قطع شد، معظّم له به تحقیق در مباحث اجتماعى اسلام، از جمله بحث جهاد، قضا و حکومت اسلامى، پرداخت.

وى در مقابله با رژیم معدوم پهلوى نیز حضورى فعّال داشت که از آن جمله، همکارى با شهید دکتر بهشتى، شهید باهنر و حجة‌الاسلام والمسلمین هاشمی‌رفسنجانى است و در این بین، در انتشار دو نشریه با نام هاى "بعثت" و "انتقام" نقش داشت که تمام امور انتشاراتى اثر دوم نیز به عهده معظّم له بود. سپس در اداره، مدرسه حقّانى به همراه آیت الله جنتى، شهید بهشتى و شهید قدوسى فعّالیّت داشت و حدود ده سال در آن مکان به تدریس فلسفه و علوم قرآنى پرداخت. از آن پس، قبل و بعد از انقلاب شکوه مند اسلامى با حمایت و ترغیب امام خمینى (قدس سره)، چندین دانشگاه، مدرسه و مؤسّسه را راه اندازى کرد که از مهم‌ترین آنها مى توان از بخش آموزش در مؤسّسه در راه حق، دفتر همکارى حوزه و دانشگاه و بنیاد فرهنگى باقرالعلوم نام برد.

معظّم له در سال 1369 به عنوان نماینده دومین دوره مجلس خبرگان رهبری از استان خوزستان، و پس از آن نیز در دوره‌های سوم و چهارم این مجلس از سوی مردم تهران به نمایندگی برگزیده شد. مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی داراى تألیفات و آثار متعددى در زمینه هاى فلسفه اسلامى، الهیات، اخلاق و عقاید است.

روایت آیت‌الله خامنه‌ای از اولین دیدار با علامه جعفری

در سالروز رحلت علامه‌ی فرزانه و متفکر و فیلسوف و ادیب نامدار، آیةالله آقای حاج شیخ محمّدتقی جعفری تبریزی، پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR خاطره‌ی رهبر انقلاب اسلامی از اولین دیدارشان با علامه جعفری را منتشر می‌کند:

در آقای جعفری (رحمةالله‌علیه) خصوصیات برجسته‌ای بود که به‌نظر من همه‌ی اینها برای نسل جوان و پژوهنده و اهل علم و تحقیق الگوست. ایشان آن وقتی که کارهای تحقیقی خودشان را شروع کردند، خیلی جوان بودند.

البته من حدود سالهای سی‌وچهار و سی‌وپنج بود که ایشان را شناختم. ایشان تازه از نجف آمده بودند و جوان و فاضل و اهل تحقیق و فعّال و پرشور و مورد احترام بزرگان ما -مانند مرحوم آقای میلانی و بعضی از آقایان دیگر در مشهد- و نیز مورد احترام طلّاب بودند. اخوانشان هم در مشهد بودند؛ مثل آقای آمیرزا جعفر که مرد بسیار باصفا و بامعنویت و باروحی است. بله؛ عرض میکردم که ایشان هم به مناسبتی به مشهد آمده بودند و چند ماه یا یک سال -درست یادم نیست- در مشهد ماندند. ما از آن‌جا با ایشان آشنا شدیم. در ایشان واقعاً روح تحقیق و تفحّص و نشاط و شور علمی مشاهده میشد.

این روحیه، از دوران جوانی تا پایان عمر ادامه داشت. آن وقت ایشان تقریباً سی و چند ساله بودند. همه‌ی این شور جوانی، در کار علمی و فکری و بحث و نوشتن و تحقیق و مطالعه و این‌گونه کارها صرف میشد و البته حافظه‌ی فوق‌العاده و استعداد علمی ایشان هم به جای خود محفوظ بود. این حالت تا همین آخر هم ادامه داشت که این چیز عجیبی است. یعنی در عین این‌که ایشان یک مرد هفتاد و چند ساله بودند، ولی تا آخرین باری که ایشان را دیدیم -به گمانم یک سال، یا هفت، هشت ماه پیش بود که ایشان را ما زیارت کردیم- باز انسان همان حالت و همان شور و همان تحرّک را در ایشان میدید.

این خیلی باارزش و قیمتی است که انسان نگذارد گذشت زمان و حوادث گوناگون، شور و تحرّک و تهیّجی را که خدای متعال در او قرار داده و میتواند آن را مثل یک سرمایه‌ی گرانبها برای پیشرفتهای گوناگون در میدانهای مختلف مصرف کند، از بین ببرد. به‌هرحال وجود ایشان، حقیقتاً وجود ذی‌قیمتی بود و برای اسلام و مسلمین و نظام اسلامی ارزش داشت. ایشان تا آخر هم کار کردند؛ یعنی واقعاً آقای جعفری هیچ وقت از کارافتاده و کنار نشسته و بیکاره نشدند و دائم مشغول کار و تلاش و تحرّک بودند. خداوند ان‌شاءالله درجاتشان را عالی کند.

بیانات در دیدار خانواده و مسئولان ستاد برگزاری مراسم ارتحال استاد علامه محمدتقی جعفری (ره) ۱۳۷۷/۹/۱۷

چرا در مسئله عدالت نمره مطلوبی به دست نیاورده‌ایم؟ عدالت مسئله صرفا حاکمیتی نیست

البته حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانیه‌ی گام دوم انقلاب تأکید کردند که: «نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور نباید به این معنی گرفته شود که برای استقرار عدالت کار انجام نگرفته است. واقعیّت آن است که دستاوردهای مبارزه با بی‌عدالتی در این چهار دهه، با هیچ دوره‌ی دیگر گذشته قابل مقایسه نیست.» ۱۳۹۷/۱۱/۲۲
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR برای بررسی و تحلیل ابعاد مسئله‌ی عدالت و عدم دستیابی به نقطه‌ی مطلوب در این زمینه، اقدام به نظرخواهی از کارشناسان، تحلیل‌گران و فعالین فرهنگی و سیاسی نموده است. پرسیده‌ایم: به نظر شما این  نقص جدی در مسئله‌ی عدالت اولا ناشی از چه بوده است؟ و ثانیاً اولویت‌های کلیدی برای جبران بی‌عدالتی چیست؟

 در گفتار زیر حجت‌الاسلام‌‌والمسلمین علیرضا پناهیان در پاسخ به سؤال ما بر نقش‌آفرینی توأمان مردم و نخبگان برای برقراری عدالت تأکید کرده و برخی غفلت‌ها و مصلحت‌اندیشی‌های نادرستِ خواص در موضوع عدالت را تحلیل کرده‌اند. ایشان تقویت جریان مطالبه‌گری را اقدامی اساسی در پیشبرد مسئله‌ی عدالت دانسته و معتقدند جامعه‌ی اسلامی با هدایت رهبر انقلاب در حال بازسازی خود برای عبور از مشکلاتی چون عدم تحققِ مطلوب عدالت است:

 نقش مردم و خواص در برقراری عدالت
اینکه در یک جامعه عدالت برقرار بشود وابسته به عوامل مختلفی است، از یک زاویه می­شود این عوامل را به دو قسمت تقسیم کرد؛ همان بحثی که در مورد اجتماع بشری هست که تقسیم بین افراد صورت می­گیرد یعنی افرادی خواص و نخبگان جامعه هستند و افرادی هم عموم مردم به حساب می­آیند که اکثریت مطلق را تشکیل می­دهند. این عامه‌ی مردم یا گروه نخبگان از دو جهت برای برقراری عدالت در یک جامعه باید عملکردی داشته باشند و وجودشان بسیار مؤثر است و هر کدام وظایفی به عهده دارند.

نه نخبگان و خواص جامعه می­توانند به تنهایی عدالت را در یک جامعه برقرار کنند و نه عموم مردم به تنهایی قادر به انجام این کار هستند. پیامبران الهی که مبعوث می­شوند به رسالت «لیقوم الناس بالقسط» کاری می­کنند که هر دو گروه نقش و تکالیف خودشان را انجام بدهند یعنی آنها را سوق می­دهند به این سمت، پس مردم در برقراری عدالت نقش دارند و از نخبگان و خواص جامعه هم نقش دارند. البته نخبگان و خواص جامعه کسانی هستند که اکثراً ممکن است در مسند امور باشند یا در معرض تصدی پُست­ها هستند. احزاب، افراد برجسته ،کسانی که رسانه­هایی در اختیار دارند، افراد صاحب نفوذ در میان مردم، به ویژه کسانی که به حق صاحب نفوذ هستند، به حق جزء نخبگان و رهبران جامعه و افکار عمومی محسوب می­شوند، اینها باید هر کدام نقش خودشان را به خوبی ایفا کنند.

اگر مردم انتظار داشته باشند که صرفاً از بالا یک کسانی مشکلات را حل کنند و عدالت را برقرار کند این شدنی نیست و اگر فقط برقراری قسط و عدل را بر عهده‌ی مردم قرار بدهیم و نخبگان جامعه در این زمینه احساس وظیفه نکنند طبیعتاً کار به سرانجام نخواهد رسید.

 غفلت‌های خواص در موضوع عدالت
علت اینکه رهبر انقلاب فرمودند ما موفقیت چندانی در برقراری عدالت نداشتیم به این دلیل هست که هر دو گروه شاید وظایف خودشان را دقیق و درست انجام ندادند؛ نخبگان به صورتی و از آن طرف مردم هم به صورت دیگر. نخبگان به این صورت که ما در میان سیاسیون، نخبگان و مدیران جامعه در دهه‌ی گذشته دیدیم که توجه‌­ها به پیشرفت بیشتر از عدالت جلب شد و یا توجه به عواملی که فرعی هستند، حالا بر فرض که آن عوامل، عوامل مؤثری هم باشند. توجه به برجام، توجه به اصلاحِ روابط با دُوَل استکباری و... اینها توجه مردم را به یک جای دیگری جلب کرد و جامعه را برد به سمتی که منتظر باشند تا دیگران با ما رفتارشان را بهتر کنند به زعم بعضی­‌ها و حالا مفهوم دشمن را هم این وسط خیلی­‌ها حذف کردند. می­‌خواستند دشمنی­‌ها را از بین ببرند تا بهبودی در وضع جامعه پدید بیاید در حالی که با برقراری عدالت، نیروها و انرژی­‌های جامعه آزاد می‌شود. خب این نگاه، یک نگاهی بود که در میان نخبگان بود و بین مردم رواج پیدا کرد و البته نتیجه هم نگرفت. این نگاه خود به خود موجب شد از توجه و تمرکز بر روی موضوع عدالت فاصله بگیریم.

از طرف دیگر طرح­‌هایی که برای اداره‌ی اقتصاد و معیشت مردم مدنظر برخی بود، طرح­های مردمی بر اساس اقتصاد مقاومتی نبود. خب وقتی که فعالیت اقتصادی و جهت­گیری فعالیت­‌ها در این جهت نباشد که بخواهد مردم را فعال کند، طبیعتاً رانت پدید می‌­آید، طبیعتاً فساد زمینه‌­اش زیاد می­‌شود، کم‌­کاری­‌ها و بی‌­عرضگی­‌ها شدیدتر خواهد شد و شدیدتر خودش را نشان می‌­دهد و دوباره زمینه‌ی بی‌­عدالتی فراهم می‌­شود.

عامل سومی که در نخبگان و خواص جامعه یا سیاسیون و افراد ذی­‌نفوذ هر کدام به سهمی موجب این شد که ما به عدالت به نحو مطلوب نرسیم، بعضی از مصلحت‌اندیشی­‌هایی است که بین نخبگان جامعه بالأخره رواج پیدا می­‌کند. اینها رودروایسی می­‌کنند با یکدیگر، در مقابل یکدیگر کوتاه می‌­آیند و این وسط عدالت قربانی می‌­شود و مردم فراموش می­‌شوند. اگر نخبگان جامعه حُریت خودشان را حفظ کنند و حتی درباره‌ی رفقای خودشان و نه فقط درباره‌ی رقبای خودشان، بتوانند با جدیت عدالت را مطالبه کنند، کار عدالت بهتر به سامان خواهد رسید. وقتی که مسامحه می‌کنند و سختگیری نمی‌کنند تا آنها هم با اینها سختگیری نکنند، خب بی­‌عدالتی زمینه‌­اش فراهم می­‌شود و کسانی که کار دستشان هست فضا را برای خودشان آماده می‌­بینند که رانت­‌خواری کنند و مشکلات دیگر را پیش بیاورند.

بنده سه عامل تقریبی را در میان خواص و نخبگان جامعه، در میان مسئولین، در میان کسانی که ذی ­نفوذ هستند برشمردم که تصور می­کنم این سه عامل موجب کُندی در برقراری عدالت در جامعه می­شود، مثلاً علمای حوزه وقتی نقش خودشان را کامل ایفا کنند نسبت به مسئولیت، سیاسیون نقش خودشان را درست ایفا کنند، یقیناً فضایی در جامعه ایجاد می­‌شود که در آن فضا نمی‌­شود رفتاری در جهت بی‌­عدالتی داشت.

 نقش مردم در برقراری عدالت پُررنگ شده است
خب برویم در بخش مردم. مردم در انتخابات در کشور ما مشارکت جدی دارند و تا حد زیادی تأثیر خودشان را می­‌گذارند ولی برای برقراری مردم­سالاری دینی کافی نیست که فقط مردم بیایند در انتخابات شرکت کنند. همچنانی که اگر فقط مردم بیایند در تظاهرات شرکت بکنند کافی نیست. ما برای اینکه بهتر ببینیم که نقش مردم در برقراری عدالت چه می­تواند باشد خوب است توجه کنیم به این جریان مطالبه‌­گری‌­ها که توسط بسیج دانشجویی، نیروهای مردمی و جوانانی که فعال شدندد ایجاد شده است. خب جای اینگونه فعالیت­‌ها در میان مردم خالی بود و اینگونه فعالیت­‌ها را رهبر انقلاب با بیانیه‌ی گام دوم و قبل از آن با فرمایشی که داشتند دربار‌ه‌ی اینکه بسیج، مظهر مردم­سالاری دینی است و بعد از بیانیه‌ی گام دوم در توضیحاتی که به دانشجویان و بسیجیان دادند یا با فرماندهان بسیج که صحبت فرمودند بر این مسأله تأکید کردند و نقش مردم را در برقراری عدالت هدایت فرمودند و پُررنگ شد. این خیلی جایش خالی بود و یکی از عواملی که باعث می‌شد ما در عدالت آن پیشرفت لازم را نداشته باشیم این بود که همین حلقه­‌های مردمی و فعال و ساماندهی‌­کننده‌ و تقویت­‌کننده‌ی مطالبه­‌گری مردم از مسئولین زیاد شکل پیدا نکرده بودند.

الآن عدالت­خواهی در جامعه‌ی ما تبدیل به یک ارزش شده و فعالیت‌­های عدالت­‌جویانه و فعالیت­‌هایی که از ایجاد فساد در هر منطقه و محله­‌ای جلوگیری می‌­کند و می‌­تواند مشکلاتی را که موجب مظالم زیادی می­‌شود حل کند، زیاد شده است. خب وقتی این مطالبه‌­گری، این تشخیص مسأله‌­ها، این حل مسأله‌­ها، حتی کمک کردن به مسئولین توسط نیروهای مردمی و جوانان، این چیزها وقتی زیاد بشود طبیعتاً جلوی فساد را می‌­گیرد.

هیچ وقت نمی­شود عدالت را صرفاً از بالا برای یک جامعه جاری و تضمین کرد و توسعه داد یعنی برای تقویت عدالت در جامعه، باید مردم هم نقش خودشان را ایفا کنند.

 مطالبه‌گری‌ها، نقش مردم را تقویت می‌کند
بنده تصور می­کنم در میان نخبگان و مسئولین جامعه عدالت­‌گرایی و توجه به عدالت بیشتر شده، آنهایی که بی­‌توجه‌­اند به این موضوع در نزد افکار عمومی، موقعیت‌شان به شدت تنزل پیدا کرده است، آنهایی که توجه به عدالت دارند خب در نظر مردم خیلی به اصطلاح مورد استقبال قرار گرفتند مثل قوه قصائیه. یعنی مردم آمدند کمک کردند و بعضاً دستگاه‌­ها خودشان قیام کردند به عدل و قسط و مورد استقبال قرار گرفت. هر مسئول دولتی هم در این جهت حرکت کند طبیعتاً نامش در تاریخ مثبت باقی خواهد ماند ولی به هر حال فضا، یک فضایی است که در میان نخبگان و خواص جامعه دارد می­‌رود به سمت عدالت، در اواخر دهه‌ی پیشرفت و عدالت ما شاهد این وضعیت هستیم.

در میان مردم هم به ویژه جوانانی که فعال شدند در عرصه­‌های مطالبه‌گری و حل مسأله هر دو در کنار هم، اینها موجب شده است که مردم نقش خودشان را در برقراری عدالت بیشتر ببینند. وقتی این مطالبه­‌گری­ها توسط مردم در رسانه­‌ها دنبال می­شود و جوانانی می‌­آیند فعال می­‌شوند برای اینکه محرومیت­‌زُدایی کنند حتی همین فعالیت­‌ها که در سیل­ها و زلزله­‌ها یا در کرونا انجام شد اینها نقش مردم را تقویت می­‌کند و حتی می‌تواند از ایجاد زمینه‌ی فساد و رانت و بی­‌عدالتی جلوگیری کند. ما باید این نقش را کماکان تقویت کنیم. شاید روح حاکم بر بیانیه‌ی گام دوم تقویتِ این نقش باشد که با امیدبخشی به مردم و به ویژه جوان­ها، مردم و آن نیروهای جوانی که حزب‌اللهی و معتقد هستند، فداکارانه برای مردم تلاش کنند. اگر اینها واقعاً به حد مطلوبی از فعالیت خودشان برسند یقیناً عدالت را در جامعه تضمین خواهند کرد.

 بی‌­عدالتی در جامعه ما سیستمی نیست
البته بی­‌عدالتی در جامعه‌ی ما سیستمی نیست. همین دانه درشت­هایی که گرفته می­‌شوند و محاکمه می‌­شوند معلوم می­‌شود که سیستم برخورد می‌­کند با بی­‌عدالتی و الآن تقریباً معلوم شده است که بی­‌عدالتی و ظلم حتماً جلوگیری خواهد شد و اگر کسی به رانت­‌خواری و انواع بی­‌عدالتی­ها دست بزند دیر یا زود دستگیر خواهد شد و پای میز محاکمه خواهد آمد. خود این خیلی کمک می­کند به فضا، اما خب طبیعتاً دستگاه قضا برای برقراری عدالت کافی نیست. امیدواریم مجلس شورای اسلامی هم نقش خودش را به خوبی ایفا کند. درست است که دچار بی­‌عدالتی­ها شدیم و این اصلا زیبنده‌ی جامعه اسلامی نیست اما در نهایت معلوم است که جامعه دارد خودش را بازسازی و آماده می­کند.

در این شرایط اجتماعی نویی که ما قرار داریم، از حضور فضای مجازی و مشکلاتی مثل کرونا و در شرایطی که بالأخره تحریم­های بیگانگان فشار می‌­آورد، امیدها به دشمنان قطع شده و دشمنان در نهایت ضعف قرار گرفتند و ما در نهایت قدرت برای تأمین امنیت خودمان قرار گرفتیم و با اقتدار می­‌توانیم حتی برخی از منافع اقتصادی خودمان را دنبال کنیم. همه‌ی این شرایط دست به دست هم داده که ما بیش از بیش به سمت عدالت حرکت کنیم و اینها هیچ کدام بی­‌سابقه نیست. این نکات مثبتی که فراهم شده دستاوردِ همان پیگیری‌ای است که در نظام ما برای عدالت همیشه بوده، رهبری عزیز انقلاب هم همیشه بالای سر نظام بودند که یک وقت بی­‌عدالتی در جامعه نهادینه نشود و همیشه مشوق عدالت­‌خواهان و عدالت­‌جویان در خواص و عموم مردم بودند و این در حال نتیجه دادن است. ما می­‌بینیم که فرمایشات ایشان روز به روز بیشتر به صورت یک ارزش در جامعه نهادینه می­‌شود و به صورت اموری پذیرفته شده در افکار عمومی جا می­‌افتد و یقیناً جامعه‌ی ما با همه‌ی مشکلاتی که ما در مورد عدالت داشتیم امیدش نسبت به آینده بسیار بالا است، بالاتر از بسیاری از مردم در مغرب زمین که امیدی ندارند و می­‌بینید که چه می­‌کنند.

پایگاه اطلاع رسانی استادآیت الله یزدان پناه نیاکی (حفظه الله)

پایگاه اطلاع رسانی استادآیت الله یزدان پناه نیاکی (حفظه الله) از شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان ۱۴۴۱ ه ق به صورت رسمی آماده بهره برداری و خدمت رسانی به طالبان علم و معرفت می باشد.

عالم جاودان